Trong giai đoạn hiện nay, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Một điểm nhấn quan trọng trong giai đoạn này là việc tham mưu cho cấp thẩm quyền ban hành Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Chương trình này không chỉ nhằm nâng cao đời sống kinh tế – xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số mà còn góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc.
Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã tham mưu ban hành các nghị định về công tác dân tộc, về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo và các thông tư hướng dẫn để chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động từ ngày 01/7/2025. Những đóng góp này thể hiện sự nỗ lực trong việc hoàn thiện khung pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác dân tộc và tôn giáo tại địa phương.
Tuy nhiên, công tác xây dựng pháp luật vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Để nâng cao hiệu quả, cần tiếp tục nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế. Công tác xây dựng pháp luật phải tiên phong, đi trước và lấy chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng thể chế là ưu tiên hàng đầu. Việc chuyên nghiệp hóa nguồn nhân lực làm công tác xây dựng pháp luật và tăng cường kiểm tra, giám sát cũng là yếu tố then chốt. Xác định công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên của Bộ, cơ quan là điều cần thiết.
Vụ Pháp chế đã tham mưu ban hành Kế hoạch rà soát, hoàn thiện hệ thống, cơ chế, chính sách, pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc, chính sách dân tộc. Đồng thời, Vụ cũng đã tham mưu ban hành Kế hoạch xây dựng Đề án phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng và địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; quyết định thành lập Tổ soạn thảo xây dựng dự thảo Đề án Phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Những kế hoạch này sẽ góp phần nâng cao kiến thức pháp luật cho người dân ở vùng dân tộc thiểu số, giúp họ hiểu và thực thi pháp luật một cách hiệu quả.
Nhiệm vụ ưu tiên trong năm 2026 là đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết mới về chủ trương, chính sách lớn, các đột phá chiến lược tầm nhìn đến năm 2045 về công tác dân tộc và trình Quốc hội sửa đổi Luật Tín ngưỡng, tôn giáo. Đây là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật về công tác dân tộc và tôn giáo, tạo tiền đề cho sự phát triển kinh tế – xã hội bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và cả nước.
