Một trường hợp gây xôn xao dư luận gần đây đã đặt ra câu hỏi về chất lượng của các hoạt động vui chơi, ngoại khóa dành cho trẻ em ở đô thị. Làng Háo Hức, một đơn vị tổ chức chương trình trải nghiệm cho trẻ, đã bị phụ huynh tố cáo về hàng loạt vấn đề bất chấp mức phí lên đến cả chục triệu đồng cho một khoảng thời gian hơn một tuần. Những vấn đề này bao gồm tình trạng nhà vệ sinh bẩn, thiếu nước, chỗ ăn ngủ không đảm bảo, trẻ bị bắt nạt và đội ngũ chăm sóc học viên thiếu sự quan tâm.
Sự việc này đã gây ra một cú sốc lớn cho nhiều phụ huynh và làm dấy lên mối quan ngại về việc đảm bảo chất lượng và sự an toàn cho trẻ em khi tham gia các hoạt động ngoại khóa. Kỳ nghỉ hè là thời gian vàng để trẻ em phát triển lành mạnh, cả về thể chất, tinh thần và nhận thức. Tuy nhiên, nhiều trẻ em hiện nay lại dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị màn hình và mạng xã hội, dẫn đến tình trạng béo phì, trầm cảm và cô đơn.
Do đó, việc tạo ra những không gian công cộng và thiết chế văn hóa dành cho trẻ em là rất cần thiết. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, mô hình thành công trong việc tạo ra những không gian công cộng dành cho trẻ em có thể được tìm thấy ở nhiều quốc gia. Tại Copenhagen, Đan Mạch, mô hình ‘sân chơi phế liệu’ cho phép trẻ em tự do sáng tạo và xây dựng dưới sự hướng dẫn của các nhà sư phạm. Tại Đức, các chương trình hè Ferienspiele do chính quyền địa phương tổ chức cung cấp cho trẻ em các hoạt động đa dạng với chi phí rất thấp.
Quay trở lại Việt Nam, chúng ta cũng có nhiều hoạt động được duy trì, tuy nhiên cần tối ưu hóa nguồn lực và tiềm năng của những không gian và thiết chế văn hoá công quan trọng cho trẻ như thư viện, bảo tàng và công viên. Cần có một cuộc cách mạng để biến những địa điểm này thành những không gian sáng tạo cộng đồng, nơi người thủ thư không chỉ giữ sách, mà còn là ‘người điều phối hoạt động, người kết nối tri thức’ năng động.
Cuối cùng, việc tạo ra những không gian công cộng dành cho trẻ em không chỉ đòi hỏi sự đầu tư từ chính quyền mà còn cần sự tham gia của cộng đồng. Sự tham gia của các tình nguyện viên, các nhóm sinh viên và người cao tuổi có thể giúp tạo ra những hoạt động đa dạng và phong phú cho trẻ em. Đó không chỉ là hoạt động trông trẻ, mà còn là sự trao truyền văn hoá và nuôi dưỡng lòng thấu cảm liên thế hệ.
