Nửa đầu năm 2025, các cảng hàng không Việt Nam đã phục vụ 59,7 triệu lượt hành khách, trong khi toàn ngành hàng không đạt khoảng 110 triệu lượt khách trong năm 2024. Giả định mỗi hành khách mất trung bình từ 3-4 phút cho các thủ tục sân bay, từ kiểm tra an ninh, soi chiếu hành lý đến làm thủ tục xuất nhập cảnh, tổng thời gian lãng phí ước tính có thể lên đến 5,5-7,3 triệu giờ.
Tính dựa trên GDP bình quân đầu người năm 2024 là 115 triệu đồng và giả sử mỗi người lao động làm việc khoảng 2.000 giờ mỗi năm, giá trị gia tăng trung bình của một giờ lao động là 57.500 đồng. Do đó, khoảng thời gian mất 3-4 phút có giá trị kinh tế từ 2.875 đến 3.833 đồng cho mỗi hành khách. Nếu tính cho tổng số lượt khách, mức lãng phí toàn xã hội có thể rơi vào khoảng từ 316 đến 422 tỷ đồng mỗi năm, đây là con số không nhỏ.
Thực trạng này đặt ra yêu cầu cho các cơ quan chức năng cần ưu tiên hiện đại hóa thủ tục sân bay trong chính sách tiết kiệm nguồn lực xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Việc kiểm tra an ninh tại sân bay là một phần quan trọng trong hành trình bay, nhưng các quy định hiện tại như cởi giày, thắt lưng, áo khoác, mũ và đặt thiết bị điện tử ra khay riêng để kiểm tra có thể gây bất tiện cho hành khách.
Trên thế giới, nhiều sân bay đã áp dụng công nghệ hiện đại để giảm thiểu các quy định này. Ví dụ tại Mỹ, việc bắt buộc cởi giày khi qua cửa an ninh đã được hủy bỏ từ tháng 7-2025. Các chương trình như TSA PreCheck cũng cho phép hành khách được miễn việc cởi giày, tháo laptop, hoặc cởi áo khoác. Tuy nhiên, tại Việt Nam, hầu hết sân bay quốc tế và nội địa vẫn đang áp dụng quy định yêu cầu hành khách cởi giày, tháo thắt lưng, bỏ hết thiết bị điện tử vào khay để kiểm tra.
Với sự phát triển của công nghệ kiểm tra an ninh, việc dỡ bỏ quy định này hoàn toàn có thể thực hiện được nếu đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng an ninh hiện đại như máy soi CT, máy quét millimeter-wave và trí tuệ nhân tạo trong phân tích ảnh quét. Áp dụng các công nghệ này không chỉ giúp hành khách cảm thấy thoải mái hơn mà còn giúp xử lý lượng khách lớn trong thời gian ngắn hơn.
Song, cần phải nhìn nhận thực tế rằng Việt Nam vẫn chưa triển khai rộng rãi các công nghệ kiểm tra tiên tiến. Vì vậy, việc dỡ bỏ quy định hiện tại cần phải có phương án thay thế phù hợp để không gây rủi ro cho an ninh hàng không. Việc kiểm tra chặt chẽ tất cả hành khách, dù có phần phiền toái ở góc độ cá nhân nhưng vẫn sẽ mang lại lợi ích an toàn chung cho tất cả mọi người.
