Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Nam Định đã và đang tích cực triển khai các quy định mới của Đảng nhằm đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và kiểm soát quyền lực trong ngành tư pháp. Mới đây, đơn vị đã quán triệt và triển khai nghiêm túc Quy định số 183-QĐ/TW ngày 18/9/2024 của Ban Chấp hành Trung ương về bảo vệ cơ quan, tổ chức và người thi hành công vụ trong hoạt động tư pháp. Quy định này đóng vai trò quan trọng như một ‘lá chắn’ pháp lý, tạo hành lang an toàn để các chấp hành viên, công chức yên tâm thực thi nhiệm vụ, kiên quyết đấu tranh với các hành vi cản trở, chống đối việc thi hành án, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Song song với việc triển khai Quy định số 183-QĐ/TW, Cục THADS tỉnh Nam Định cũng đã tích cực thực hiện Quy định số 189-QĐ/TW ngày 8/10/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công. Đây là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Cục THADS tỉnh, nhằm đảm bảo sự minh bạch, công khai trong quản lý tài chính và tài sản công.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong hoạt động của Cục THADS tỉnh Nam Định là việc ban hành và triển khai Kế hoạch kiểm tra công tác THADS và theo dõi thi hành án hành chính trên quy mô toàn tỉnh. Kế hoạch này được xây dựng với phương châm ‘chủ động phòng ngừa, phát hiện từ sớm, xử lý từ gốc’. Khác biệt với các đợt kiểm tra trước, đợt kiểm tra năm nay có tính toàn diện và chiều sâu. Theo đó, 100% các đơn vị, bao gồm cả các phòng chuyên môn thuộc Cục và các Chi cục THADS cấp huyện, thành phố, đều phải tiến hành tự kiểm tra. Cục THADS tỉnh đã thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành, thực hiện kiểm tra toàn diện tại 2 Chi cục và kiểm tra theo chuyên đề tại 7 Chi cục còn lại.

Kết quả kiểm tra đã mang lại nhiều tín hiệu tích cực, các kết luận sau kiểm tra đã thẳng thắn chỉ rõ những mặt làm tốt, đồng thời cũng xác định các tồn tại, hạn chế ở từng mặt công tác cụ thể. Bên cạnh đó, công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo được xem là một kênh thông tin quan trọng để đo lường sự hài lòng của người dân và là cơ sở để hoàn thiện công tác chuyên môn. Cục THADS tỉnh Nam Định đã chỉ đạo quyết liệt việc thực hiện nghiêm túc Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo.

Thời gian tới, Cục THADS tỉnh Nam Định xác định các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu là tiếp tục tập trung cao độ vào việc thi hành dứt điểm các vụ việc có giá trị lớn, các vụ án tham nhũng, kinh tế và các vụ việc liên quan đến tín dụng, ngân hàng. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tự kiểm tra, kiểm soát nội bộ để phòng ngừa vi phạm từ trong trứng nước. Với những nỗ lực và quyết tâm cao, Cục THADS tỉnh Nam Định đang tiếp tục khẳng định vai trò của mình trong việc đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và góp phần xây dựng một nền tư pháp minh bạch, công bằng và hiệu quả.

Trong bối cảnh cải cách thể chế và tư pháp, hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế đang được xem xét như một giải pháp linh hoạt. Tuy nhiên, việc giảm án dựa trên khắc phục hậu quả đang đặt ra nhiều câu hỏi về công lý, răn đe, và niềm tin vào hệ thống pháp luật.

Để làm rõ hơn vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS Nguyễn Hoàng Hiệp – Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Nghiên cứu Tin học & Kinh tế Ứng dụng, chuyên gia pháp lý về luật kinh tế. Ông Hiệp cho rằng việc giảm án tù đáng kể cho các bị cáo đã nộp lại toàn bộ tài sản chiếm đoạt đang gây ra nhiều lo ngại trong xã hội. Nhiều ý kiến cho rằng điều này có thể tạo ra tâm lý “cứ phạm tội rồi khắc phục bằng tiền để thoát tội”.

Ông Hiệp đề xuất rằng nhà nước cần ban hành các quy định hướng dẫn cụ thể về mức độ giảm án tương ứng với tỷ lệ khắc phục hậu quả, mức độ tự nguyện và thời điểm nộp lại tài sản. Ông nhấn mạnh rằng việc khắc phục hậu quả không thể và không nên được coi là “tấm vé” miễn tội, vì điều này dễ làm xói mòn niềm tin vào công lý và gây mất công bằng trong xã hội. Khi đã gây ra sai phạm, những người vi phạm phải nhận thức rõ rằng hành động của họ đã vi phạm pháp luật.

Về yêu cầu “không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế”, ông Hiệp cho rằng đây là một yêu cầu rất đúng đắn và cấp thiết, thể hiện tư duy cải cách mạnh mẽ trong điều hành thể chế kinh tế – pháp lý của Đảng và Nhà nước ta. Muốn vậy, pháp luật cần phân biệt rõ giữa rủi ro kinh doanh, vốn là điều không thể tránh khỏi trong cơ chế thị trường, với hành vi vi phạm pháp luật hình sự, để tránh việc hình sự hóa không cần thiết các quan hệ dân sự, kinh tế.

Ông Hiệp cũng đề xuất hoàn thiện pháp luật dân sự, thương mại và hình sự theo hướng minh bạch, phân định rõ các tiêu chí nhận diện tội phạm kinh tế; ban hành hướng dẫn liên ngành về phân biệt tranh chấp dân sự và hành vi hình sự; nâng cao năng lực chuyên môn của cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, đầu tư; bảo vệ quyền kinh doanh chính đáng, đồng thời không để những kẽ hở pháp lý bị lợi dụng để né tránh trách nhiệm hình sự thật sự khi có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt.

Hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế không chỉ là một lựa chọn chính sách linh hoạt mà còn là một xu thế tư pháp hiện đại trên thế giới, nhằm tăng tính phục hồi và hiệu quả kinh tế trong công tác thi hành án, giảm tải cho hệ thống nhà tù và tòa án, đồng thời khuyến khích người phạm tội khắc phục hậu quả, nộp lại tài sản, hợp tác với cơ quan pháp luật để giải quyết các vụ án được nhanh chóng và đạt hiệu quả cao.

Ngày 1/7/2025, Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) Khu vực 10, thành phố Đà Nẵng chính thức đi vào hoạt động trên cơ sở hợp nhất VKSND thành phố Hội An, VKSND thị xã Điện Bàn và VKSND Duy Xuyên (tỉnh Quảng Nam cũ). Đây là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát tại khu vực này.

Đồng chí Lê Văn Phương được bổ nhiệm làm Viện trưởng VKSND Khu vực 10. Viện có trụ sở tại số 18 đường Hoàng Diệu, phường Điện Bàn, thành phố Đà Nẵng, với phạm vi thẩm quyền thực hiện trên 14 đơn vị hành chính cấp xã thuộc thành phố Đà Nẵng. Khu vực này có diện tích tự nhiên khoảng 586,66 km2, dân số khoảng 507.733 người, bao gồm hai di sản văn hóa thế giới: Thánh địa Mỹ Sơn và Phố cổ Hội An.

Khu vực 10 là một khu vực đô thị hóa nhanh, tập trung nhiều cụm và khu công nghiệp, đồng thời là vùng năng động trong phát triển công nghiệp, kinh tế và du lịch của thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, cũng tiềm ẩn nhiều tranh chấp, khiếu kiện và tội phạm. Do đó, việc thành lập VKSND Khu vực 10 có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo an ninh trật tự và phát triển kinh tế – xã hội tại khu vực này.

VKSND Khu vực 10 được thành lập với 43 công chức và người lao động, trong đó có 1 Viện trưởng, 6 Phó Viện trưởng và 18 Kiểm sát viên. Sau khi hợp nhất, Viện đã sắp xếp, bố trí nơi làm việc và ăn ở cho cán bộ, công chức, đảm bảo sự ổn định tư tưởng và cơ sở vật chất cho công chức sau khi về công tác tại đây.

Tập thể lãnh đạo VKSND Khu vực 10 đã triển khai các biện pháp cụ thể và quyết liệt nhằm tạo sự đồng thuận và đoàn kết trong nội bộ, quyết tâm cao để hoàn thành các nhiệm vụ được ngành Kiểm sát giao và nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Để đảm bảo hoạt động thông suốt và hiệu quả, VKSND Khu vực 10 đã xây dựng và ban hành các quy chế như Quy chế tổ chức và hoạt động, quy chế chi tiêu nội bộ.

Viện cũng đẩy mạnh việc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghiệp vụ thông qua thành lập Tổ công nghệ, nâng cấp cơ sở hạ tầng và nền tảng số, triển khai hệ thống sổ điện tử và xây dựng Thư viện số. Bằng sự nỗ lực của cán bộ, công chức và sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, VKSND Khu vực 10 đã góp phần ổn định tình hình, tạo môi trường pháp lý minh bạch, an toàn và thuận lợi cho sự phát triển kinh tế – xã hội tại khu vực này.

Trong thời gian tới, VKSND Khu vực 10 sẽ tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, đồng thời không ngừng phấn đấu và cải tiến để hoàn thành tốt hơn nữa các nhiệm vụ được giao. Với sự quyết tâm và đoàn kết, VKSND Khu vực 10 sẽ là một đơn vị mạnh trong hệ thống cơ quan tố tụng của thành phố Đà Nẵng, góp phần xây dựng một môi trường pháp lý an toàn và minh bạch cho sự phát triển của khu vực.