Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 6-3 để bác bỏ lệnh chặn của thẩm phán liên bang, cho phép chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục theo đuổi kế hoạch giải thể Bộ Giáo dục Mỹ. Quyết định này được đưa ra vào ngày 14 tháng 7, sau một cuộc bỏ phiếu của 9 thẩm phán Tòa án Tối cao.

Ba thẩm phán có khuynh hướng tự do trong Tòa án Tối cao đã không đồng tình với quyết định này. Vào tháng 3, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp với lập luận rằng Bộ Giáo dục đã bị “chiếm dụng” bởi những người theo chủ nghĩa tự do và không mang lại cải thiện chất lượng học tập cho quốc gia. Kể từ đó, chính quyền liên bang đã tiến hành sa thải hàng loạt nhân sự trong Bộ Giáo dục, dẫn đến các vụ kiện từ phía các nguyên đơn.

Các nguyên đơn cho rằng việc sa thải hàng loạt nhân sự khiến Bộ Giáo dục không thể thực hiện các nhiệm vụ quan trọng mà Quốc hội đã giao phó, bao gồm hỗ trợ giáo dục đặc biệt và phân bổ hỗ trợ tài chính. Vào cuối tháng 5, thẩm phán Myong Joun ở Massachusetts đã đưa ra lệnh chặn nỗ lực của Tổng thống Trump, yêu cầu Bộ Giáo dục phải tuyển dụng lại gần 1.400 nhân viên.

Tuy nhiên, chính quyền Trump đã kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm liên bang tại Boston nhưng không thành công. Bộ Tư pháp Mỹ sau đó đã kháng cáo lên Tòa án Tối cao. Thẩm phán có khuynh hướng tự do Sonia Sotomayor cho rằng các đồng nghiệp bảo thủ đã đưa ra quyết định “không thể biện minh”, khi cho phép ông Trump tiếp tục theo đuổi kế hoạch giải thể một cơ quan mà theo quy định chỉ có Quốc hội mới được phép thực hiện.

Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon mô tả động thái của Tòa án Tối cao là “thắng lợi lớn cho các sinh viên và gia đình”. “Chúng tôi sẽ tiếp tục cắt giảm nhân sự để thúc đẩy hiệu quả và trách nhiệm, đảm bảo các nguồn lực được phân bổ đến những nơi quan trọng nhất là học sinh, phụ huynh và giáo viên”, bà nói.

Ngược lại, nhóm pháp lý có khuynh hướng tự do Democracy Forward, đại diện cho các học khu và công đoàn giáo viên, cho biết quyết định của Tòa án Tối cao đã “giáng đòn nặng nề vào cam kết của Mỹ về nền giáo dục công cho toàn bộ trẻ em”. “Chúng tôi sẽ theo đuổi mọi lựa chọn pháp lý khi vụ kiện tiếp tục được xét xử, để đảm bảo rằng tất cả trẻ em ở đất nước này đều được tiếp cận nền giáo dục công mà các em xứng đáng được hưởng”, bà Skye Perryman, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của tổ chức, tuyên bố.

Bộ Giáo dục Mỹ được thành lập vào năm 1979 theo luật do Quốc hội thông qua, và có trách nhiệm giám sát khoảng 100.000 trường công lập và 34.000 trường tư thục tại Mỹ, mặc dù 85% ngân sách cho trường công lập do chính quyền bang và địa phương đóng góp.

Chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump đã thực hiện một bước đi mới trong việc thắt chặt các quy định về nhập cư, khi tăng cường nỗ lực trục xuất những người nhập cư đã phạm tội khỏi Hoa Kỳ, bất kể quốc tịch của họ thuộc quốc gia nào. Một nhóm đàn ông đến từ Cuba, Jamaica, Lào, Việt Nam và Yemen vừa bị trục xuất đến Eswatini, một quốc gia nhỏ nằm ở miền Nam châu Phi.

Theo Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS), những cá nhân bị trục xuất đều có tiền án về các tội nghiêm trọng, bao gồm giết người, ngộ sát và lạm dụng tình dục trẻ em. Do mức độ nghiêm trọng của các tội ác này, các quốc gia xuất xứ của họ từ chối tiếp nhận họ trở lại. Việc trục xuất những người này đến Eswatini, một quốc gia không giáp biển với dân số khoảng 1,2 triệu người, đã đặt ra nhiều câu hỏi về mặt pháp lý và nhân đạo.

Eswatini, trước đây được biết đến với tên gọi Swaziland, là một quốc gia có diện tích chỉ lớn hơn bang Connecticut một chút và được cai trị bởi một vị vua. Chính sách trục xuất sang quốc gia thứ ba đang là tâm điểm của nhiều tranh cãi. Không chỉ Eswatini, chính quyền Trump còn vận động nhiều quốc gia khác như El Salvador, Costa Rica, Panama, Kosovo, Rwanda và thậm chí cả Nam Sudan, nơi vẫn đang diễn ra xung đột, tiếp nhận người bị trục xuất không phải công dân của họ.

Chiến lược này được cho là nhằm vượt qua rào cản khi quốc gia xuất xứ từ chối tiếp nhận công dân phạm tội. Tuy nhiên, giới phê bình cảnh báo rằng điều này có thể đẩy người bị trục xuất vào các quốc gia nguy hiểm, nơi có hệ thống pháp luật không minh bạch và có thể vi phạm nhân quyền.

Tháng trước, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã ra phán quyết cho phép chính quyền tiếp tục thực hiện chính sách trục xuất nhanh sang quốc gia thứ ba, mà không cần phải thông báo đầy đủ hoặc tổ chức phiên điều trần. ICE (Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan) thậm chí có thể chỉ thông báo trước 6 giờ trong một số trường hợp.

Mặc dù chính quyền khẳng định các nước nhận người bị trục xuất đã đảm bảo sẽ không truy tố hoặc tra tấn họ, các tổ chức nhân quyền cho rằng cam kết này khó có thể tin cậy. Các tổ chức này đang lên tiếng về những lo ngại liên quan đến việc trục xuất người nhập cư đến các quốc gia thứ ba, nơi họ có thể đối mặt với nhiều rủi ro về an toàn và quyền lợi.

Tranh cãi xung quanh chính sách trục xuất sang quốc gia thứ ba vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Trong bối cảnh đó, việc tìm kiếm một giải pháp cân bằng giữa yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia và đảm bảo quyền lợi của người nhập cư vẫn còn là một thách thức lớn.

Trước những diễn biến phức tạp này, việc theo dõi sát sao các diễn biến tiếp theo và đánh giá tác động của chính sách trục xuất sang quốc gia thứ ba là rất quan trọng. Ngoài ra, cần có sự tham gia của cộng đồng quốc tế để đảm bảo rằng các giải pháp được tìm ra phù hợp với các tiêu chuẩn về nhân quyền và pháp lý quốc tế.