Khi mùa hè đến và đi, nhiều phụ huynh phải đối mặt với một thách thức không nhỏ: trẻ em tăng cân nhanh chóng trong kỳ nghỉ hè. Tình trạng này đã trở nên phổ biến khi nhiều trẻ trở về nhà với vóc dáng ‘tròn trịa’ bất thường, khiến phụ huynh ngỡ ngàng. Dữ liệu từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ em tại khu vực thành thị đã vượt 41% vào năm 2023, trong khi ở nông thôn là 18%. Điều đáng lo ngại là tốc độ gia tăng diễn ra nhanh nhất trong các dịp nghỉ kéo dài, đặc biệt là mùa hè.

Giáo sư Lê Danh Tuyên, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, giải thích rằng trẻ em thường có xu hướng tăng cân trong mùa hè do thay đổi chế độ sinh hoạt. Nhiều trẻ không tham gia hoạt động thể chất, thay vào đó là thức khuya, ngủ dậy muộn, xem tivi, chơi điện tử và ăn uống không kiểm soát. Đây là nguyên nhân khiến trọng lượng cơ thể tăng nhanh bất thường chỉ trong 2-3 tháng.

Một khảo sát nhanh tại Hà Nội cho thấy hơn 30% phụ huynh thừa nhận không can thiệp gì vào chế độ ăn – ngủ – chơi của con trong mùa hè. Phần lớn phụ huynh quan tâm tới việc học hè của con hơn là vấn đề cân nặng. Nhiều phụ huynh vẫn giữ quan điểm ‘hè là lúc con được xả hơi’, không quản lý sát chế độ sinh hoạt của trẻ.

Tuy nhiên, sự ‘thả lỏng’ này lại trở thành nguy cơ khiến nhiều trẻ nhỏ tăng cân không phanh, đặc biệt là trẻ tiểu học và tiền dậy thì – lứa tuổi vốn chưa có khả năng tự điều chỉnh hành vi ăn uống và vận động. Nhiều trẻ đã rơi vào nhóm thừa cân, béo phì sau kỳ nghỉ hè mà cha mẹ không nhận ra. Thậm chí, một số ông bà, cha mẹ còn xem việc trẻ ‘bụ bẫm, có da có thịt’ là biểu hiện của sức khỏe tốt, dẫn đến việc ép con ăn nhiều hơn mức cần thiết.

Phó Giáo sư Bùi Thị Nhung, khoa Dinh dưỡng (Bệnh viện Mặt Trời), chia sẻ rằng đã gặp rất nhiều trường hợp mà khi được các bác sĩ thông báo con mình thừa cân, béo phì, phụ huynh choáng váng vì lâu nay chỉ nghĩ con mũm mĩm, đáng yêu.

Trước thực trạng trẻ em tăng cân nhanh trong kỳ nghỉ hè, nhiều phụ huynh bắt đầu lo lắng, song không phải ai cũng biết cách can thiệp đúng đắn. Các chuyên gia dinh dưỡng và y tế đều nhấn mạnh rằng phòng chống béo phì ở trẻ không thể chờ đến khi năm học bắt đầu. Mọi điều chỉnh cần được thực hiện ngay từ những ngày đầu nghỉ hè – bằng những việc làm nhỏ nhưng có tính bền vững: bữa cơm hợp lý, giấc ngủ điều độ, thói quen vận động mỗi ngày.

Chế độ ăn hiện nay của nhiều trẻ thành thị thừa cả đạm, béo, đường nhưng lại thiếu rau xanh, vitamin, khoáng chất – dẫn đến hiện tượng ‘thừa cân nhưng thiếu chất’. Một khảo sát cho thấy trẻ em ở đô thị tiêu thụ vượt 200% lượng đạm và 130% chất béo so với nhu cầu, trong khi lượng rau chỉ bằng một nửa khuyến nghị. Điều này không chỉ khiến trẻ dễ tăng cân mà còn làm suy giảm miễn dịch và rối loạn chuyển hóa ngay từ tuổi học trò.

Về nguyên tắc, chế độ ăn cho trẻ trong mùa hè cần đảm bảo cân bằng giữa 4 nhóm thực phẩm chính: tinh bột, chất đạm, chất béo và vitamin – khoáng chất. Cần tránh lạm dụng thịt đỏ, đồ chiên rán, sữa đặc, nước ngọt và các loại bánh kẹo. Ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ, trái cây ít ngọt, sữa chua không đường, ngũ cốc nguyên cám và rau xanh.

Phụ huynh cũng nên thiết lập ‘khung giờ không thiết bị’ trong ngày và thay vào đó là các hoạt động thủ công, đọc sách, vẽ tranh, nấu ăn cùng gia đình, những lựa chọn vừa lành mạnh, vừa gắn kết.

Một bà mẹ Nhật Bản với 5 đứa con, Niyon san, 39 tuổi, đã chia sẻ bí quyết giảm cân ấn tượng của mình, giúp cô giảm thành công 20 kg và thu nhỏ 30 cm vòng eo. Ban đầu, với mức cân 68 kg và chiều cao 1,52 m, cô luôn cảm thấy cơ thể nặng nề và lo lắng về sức khỏe của mình. Điều này đã thúc đẩy cô quyết định thay đổi cách ăn uống và lối sống để có một cuộc sống khỏe mạnh hơn.

Cô bắt đầu hành trình giảm cân của mình bằng cách tập trung vào chế độ ăn uống cân bằng. Mỗi bữa ăn, cô đều đảm bảo tỷ lệ dinh dưỡng 2-1-1, tương ứng với 2 phần rau, 1 phần tinh bột và 1 phần đạm. Niyon cũng nhấn mạnh việc không loại bỏ tinh bột hoàn toàn vì điều này có thể làm tăng cảm giác thèm ăn và khó kiểm soát chế độ ăn. Thay vào đó, cô chia sẵn những phần cơm nhỏ khoảng 100g và bảo quản trong tủ lạnh. Nếu không ăn cơm, cô sẽ thay thế bằng khoai lang, một nguồn tinh bột tốt và giàu chất xơ.

Bên cạnh chế độ ăn uống, Niyon cũng tận dụng thời gian tập luyện trong cuộc sống hàng ngày. Cô thường vừa làm việc nhà vừa thực hiện các động tác như squat, lunge. Cô cũng tích cực đi bộ và xách đồ thay vì dùng xe đẩy khi đi siêu thị để tăng khả năng tiêu hao calo. Ngoài ra, trong lúc thay quần áo, Niyon còn áp dụng bài tập hít thở bằng bụng để tăng cường sức mạnh vùng cơ core và cải thiện độ săn chắc.

Niyon đã giảm thành công 20 kg và thu nhỏ 30 cm vòng eo chỉ bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và lối sống. Cô cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định rõ mục tiêu trong hành trình giảm cân. Thay vì đặt mục tiêu giảm 5-10 kg nhanh chóng, Niyon đặt mục tiêu mặc vừa vặn những bộ váy áo mình yêu thích. Bằng cách chọn mục tiêu cụ thể và thiết thực, quá trình giảm cân của cô đã trở nên vui vẻ và dễ dàng hơn.

Hiện tại, Niyon đã trở thành tác giả của một cuốn sách giảm cân bán hơn 50.000 bản tại Nhật Bản và nhiều thông tin khác về giảm cân . Cô hy vọng rằng câu chuyện của mình sẽ truyền cảm hứng cho nhiều người trong việc cải thiện sức khỏe và đạt được mục tiêu giảm cân của mình.

Trong một diễn biến mới nhất, Tiến sĩ Thomas N. Seyfried, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu ung thư, đã chia sẻ những quan điểm đột phá về cách kiểm soát và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư thông qua việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống. Với kinh nghiệm nghiên cứu hơn ba thập kỷ về ung thư, ông đã đưa ra một số bài học quan trọng giúp tạo ra sự khác biệt lớn trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này.

Đầu tiên, Tiến sĩ Seyfried nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ ổn định đường huyết. Dựa vào ‘Hiệu ứng Warburg’, một khái niệm được đề xuất bởi nhà khoa học người Đức Otto Warburg, ông chỉ ra rằng tế bào ung thư đặc biệt ưa glucose và sử dụng nó làm nguồn nhiên liệu chính để phát triển. Vì vậy, việc hạn chế thực phẩm gây tăng glucose nhanh như tinh bột tinh chế, nước ngọt có đường hay đồ ăn ngọt công nghiệp có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Tiến sĩ Seyfried khuyến cáo rằng mọi người nên chú ý đến lượng đường trong máu để giảm thiểu nguy cơ phát triển ung thư.

Thứ hai, chế độ ăn ít carbohydrate, giàu chất béo (ketogenic) có thể giúp tế bào ung thư thiếu hụt nguồn ‘nhiên liệu’ ưa thích – glucose. Tiến sĩ Seyfried nhấn mạnh rằng đây không phải là một trào lưu ăn kiêng nhất thời mà là một phương pháp cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia. Chế độ ăn này có thể giúp cơ thể chuyển sang trạng thái ketosis, giảm nồng độ insulin và hạn chế nguồn năng lượng nuôi dưỡng tế bào ung thư.

Thứ ba, vận động thường xuyên và nhẹ nhàng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa ung thư. Hoạt động thể chất thường xuyên không chỉ đốt cháy calo mà còn cải thiện độ nhạy insulin, cân bằng hormone và giảm viêm toàn thân. Tiến sĩ Seyfried khuyến khích mọi người nên thực hiện các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc thiền định để giảm thiểu nguy cơ phát triển ung thư.

Thứ tư, việc nhịn ăn giúp kích hoạt một chuyển đổi chuyển hóa trong cơ thể, khiến tế bào ung thư khó tồn tại hơn. Hình thức nhịn ăn gián đoạn hoặc nhịn ăn kéo dài có giám sát y tế sẽ đưa cơ thể vào trạng thái ketosis, giảm nồng độ insulin và hạn chế nguồn năng lượng nuôi dưỡng tế bào ung thư. Tuy nhiên, Tiến sĩ Seyfried nhấn mạnh rằng việc nhịn ăn cần được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Thứ năm, căng thẳng không chỉ là vấn đề về tinh thần mà còn liên quan đến trao đổi chất. Căng thẳng mãn tính làm thay đổi lượng đường trong máu, gây viêm và tổn thương ty thể – ‘những nhà máy nhiên liệu’ bên trong mỗi tế bào. Tiến sĩ Seyfried khuyến cáo rằng mọi người nên thực hiện các phương pháp giảm căng thẳng như thiền định, yoga hoặc hít thở sâu để giảm thiểu nguy cơ phát triển ung thư.

Thứ sáu, viêm mãn tính cũng là một yếu tố nguy cơ gây ung thư. Viêm được cho là giúp cơ thể tự chữa lành, nhưng khi tình trạng viêm trở nên dai dẳng, nó lại bắt đầu gây hại. Vì vậy, lối sống chống viêm thông qua thực phẩm nguyên chất, chất béo sạch, ngủ đủ giấc và hạn chế tối đa độc tố là rất quan trọng. Tiến sĩ Seyfried nhấn mạnh rằng việc duy trì một lối sống lành mạnh có thể giúp giảm thiểu nguy cơ phát triển ung thư.

Tóm lại, Tiến sĩ Seyfried đã đưa ra sáu bài học quan trọng giúp tạo ra sự khác biệt lớn trong cuộc chiến chống lại ung thư. Việc giữ ổn định đường huyết, hạn chế tinh bột tinh chế, vận động đều đặn và nhẹ nhàng, kiểm soát căng thẳng, nhịn ăn và chú trọng chế độ ăn uống là những yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa và kiểm soát sự phát triển của tế bào ung thư. Mọi người nên tham khảo ý kiến của chuyên gia để có thể áp dụng các phương pháp này một cách hiệu quả và an toàn.

Để biết thêm thông tin về các phương pháp ngăn ngừa ung thư, bạn có thể truy cập vào các trang web y tế uy tín như National Cancer Institute hoặc American Cancer Society để có được thông tin chính xác và cập nhật nhất.