Mỹ và Nga vừa có những động thái mới liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran, làm dấy lên nhiều quan ngại về tương lai của thỏa thuận hạt nhân và mối quan hệ giữa các bên liên quan.

Trang tin Axios dẫn nguồn tin giấu tên ngày 12-7 cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ‘khuyến khích’ Iran đồng ý với một thỏa thuận mà theo đó Tehran sẽ từ bỏ quyền làm giàu uranium. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Nga ngay sau đó đã lên tiếng bác bỏ thông tin này, gọi nó là một phần của ‘chiến dịch vu khống chính trị’ nhằm làm tăng căng thẳng xung quanh chương trình hạt nhân của Iran.

Nga và Iran duy trì mối quan hệ thân thiết, và Matxcơva được cho là đã cung cấp sự hỗ trợ quan trọng cho Tehran. Bộ Ngoại giao Nga khẳng định rằng họ luôn nhấn mạnh sự cần thiết phải giải quyết cuộc khủng hoảng liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran thông qua các biện pháp chính trị và ngoại giao.

Trong khi đó, các nước phương Tây và Israel nghi ngờ Iran đang tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân, nhưng Tehran đã nhiều lần bác bỏ nghi đề này. Iran khẳng định quyền ‘không thể thương lượng’ của mình trong việc phát triển chương trình hạt nhân dân sự.

Mối quan hệ giữa Nga và Iran gần đây đã thu hút sự chú ý, đặc biệt là sau khi Mỹ tham gia vào chiến dịch không kích Iran cùng Israel hồi tháng 6. Dù vậy, Nga vẫn tiếp tục ủng hộ quyền sử dụng công nghệ hạt nhân vì mục đích dân sự của Iran.

Các cuộc đàm phán giữa Tehran và Washington nhằm đóng băng chương trình hạt nhân của Iran để đổi lấy việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt kinh tế đã bị đình chỉ sau cuộc xung đột kéo dài 12 ngày bắt đầu từ ngày 13-6. Mỹ sau đó đã không kích vào các cơ sở làm giàu uranium và địa điểm hạt nhân của Iran. Hiện tại, tình hình vẫn còn nhiều bất ổn và các bên liên quan đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho vấn đề này.

Các cường quốc phương Tây gồm Mỹ, Anh, Pháp và Đức đã đạt được sự đồng thuận về việc thiết lập một thời hạn “trên thực tế” là cuối tháng sau để đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran. Nếu không đạt được thỏa thuận, các nước này sẽ tái áp đặt các biện pháp trừng phạt lên Tehran.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot xác nhận rằng nếu không có cam kết chắc chắn từ Iran, họ sẽ áp đặt các biện pháp cấm vận về vũ khí, ngân hàng và thiết bị hạt nhân lên Iran chậm nhất vào cuối tháng 8. Ông Barrot cũng nhấn mạnh rằng các biện pháp trừng phạt này sẽ có tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế và đời sống của người dân Iran.

Trong khi đó, Cố vấn của Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei, ông Ali Velayati, khẳng định Tehran từ chối đối thoại nếu Mỹ ép buộc nước này từ bỏ làm giàu uranium. Ông Velayati cũng nhấn mạnh rằng Iran sẽ không từ bỏ quyền lợi hợp pháp của mình trong lĩnh vực hạt nhân và sẽ tiếp tục phát triển chương trình hạt nhân của mình.

Thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và các cường quốc phương Tây đã đạt được vào năm 2015, trong đó Iran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân của mình và cho phép thanh sát quốc tế để đổi lấy việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt. Tuy nhiên, sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018, các biện pháp trừng phạt đã được tái áp đặt lên Iran, khiến nền kinh tế của nước này bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Các cuộc đàm phán giữa Iran và các cường quốc phương Tây đã được nối lại vào năm 2020, nhưng vẫn chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng. Việc đạt được thỏa thuận hạt nhân mới được coi là rất quan trọng để ngăn chặn sự leo thang căng thẳng ở Trung Đông và đảm bảo an ninh cho khu vực.

Trong bối cảnh hiện nay, các bên liên quan đang nỗ lực để đạt được thỏa thuận hạt nhân mới trước thời hạn cuối tháng 8. Tuy nhiên, với những tuyên bố cứng rắn từ cả Iran và các cường quốc phương Tây, việc đạt được thỏa thuận vẫn còn nhiều thách thức.

Australia đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một số cá nhân và tổ chức liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran.