Trong giai đoạn từ năm 2003 đến 2021, Trái đất đã chứng kiến một sự chuyển biến đáng kể trong các hệ sinh thái của mình. Nghiên cứu mới được thực hiện bởi Đại học Duke và công bố trên tạp chí Nature Climate Change chỉ ra rằng trong khi cây cối trên đất liền phát triển mạnh mẽ, thực vật biển lại đang suy giảm đáng kể.

Theo nghiên cứu này, cây cối trên đất liền đã gia tăng khả năng quang hợp nhờ vào khí hậu ấm hơn và lượng mưa nhiều hơn, đặc biệt là tại các vùng ôn đới và vĩ độ cao. Trong giai đoạn 2003-2021, lượng carbon do thực vật trên đất liền hấp thụ đã tăng thêm 0,2 tỷ tấn mỗi năm. Sự gia tăng này phần lớn là do các khu rừng ôn đới và vùng rừng taiga tại các vĩ độ cao ở Bắc bán cầu, nơi khí hậu ấm lên đã kéo dài mùa sinh trưởng, tạo điều kiện cho cây cối hấp thụ nhiều carbon hơn.

Ngược lại, các loài tảo biển, chủ yếu ở vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đã bị giảm khả năng quang hợp với mức giảm khoảng 0,1 tỷ tấn mỗi năm. Nguyên nhân chính của sự suy giảm này là do nước biển ấm lên, khiến nguồn dinh dưỡng bị hạn chế. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự đa dạng sinh học mà còn có thể làm suy yếu chuỗi thức ăn tại những khu vực này, gây ảnh hưởng xấu tới ngành đánh bắt thủy sản và kinh tế địa phương.

Kết quả cuối cùng là các hệ sinh thái trên đất liền đã chiếm ưu thế, dẫn đến lượng carbon được hấp thụ toàn cầu tăng trung bình 0,1 tỷ tấn mỗi năm từ 2003 đến 2021. Sự gia tăng này không chỉ giúp ổn định khí hậu mà còn đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp lương thực, sợi vải và các tài nguyên sinh học khác phục vụ con người.

Để thực hiện nghiên cứu này, nhóm các nhà khoa học đã sử dụng các dữ liệu vệ tinh để đánh giá mức độ quang hợp toàn cầu và phân tích nhiều yếu tố môi trường như nhiệt độ không khí và mặt biển, lượng mưa và độ sâu lớp nước hỗn hợp ở đại dương. Việc phân tích các dữ liệu này đã giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về sự thay đổi trong khả năng quang hợp của thực vật trên đất liền và biển, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến chúng.

Các nhà khoa học nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục giám sát dài hạn cả hệ sinh thái trên đất liền và đại dương để hiểu rõ hơn về xu hướng tương lai, tìm ra các biện pháp ứng phó phù hợp và đảm bảo sự cân bằng bền vững của các hệ sinh thái trước những thách thức môi trường toàn cầu ngày càng gia tăng. Nếu tình trạng này kéo dài, khả năng hấp thụ carbon ở các khu vực nhiệt đới có thể bị suy giảm nghiêm trọng, khiến tác động của biến đổi khí hậu càng trầm trọng hơn.