Tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt gây ra đang trở thành vấn đề đáng báo động tại khu vực trung tâm thành phố Cần Thơ. Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã tăng cường tuyên truyền, vận động người dân bỏ rác đúng nơi quy định và triển khai nhiều biện pháp nhằm hạn chế tình trạng vứt rác thải sinh hoạt gây ô nhiễm môi trường.

Trong nỗ lực xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường Tân An (thành phố Cần Thơ) đã phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình ‘Sống trong lành – Đổi rác lấy quà, chung tay bảo vệ môi trường năm 2025’. Chương trình này đã thu hút đông đảo học sinh, đoàn viên thanh niên và người dân tham gia, với trên 1.800 đoàn viên thanh niên, học sinh và người dân tham gia đổi rác lấy quà với trên 2.500 phần quà được trao tặng. Chương trình này là một trong những hoạt động mà Đoàn phường Tân An triển khai thực hiện để góp phần giải quyết vấn đề rác thải sinh hoạt, đặc biệt là rác thải nhựa.

Thông qua hoạt động này, tuổi trẻ Đoàn phường Tân An mong muốn tạo ấn tượng đẹp và sức lan tỏa rộng rãi về hoạt động bảo vệ môi trường. Tại các phường trung tâm thành phố Cần Thơ, để góp phần xây dựng đô thị sạch, đẹp, an toàn, thời gian qua, các phường đã tăng cường thực hiện công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn. Điển hình như phường Ninh Kiều, Tân An, An Bình, Cái Khế đã phối hợp với đơn vị công ích thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt đến nhà máy xử lý bình quân khoảng 310 tấn/ngày.

UBND các phường trung tâm thành phố cũng yêu cầu cán bộ chuyên trách, đơn vị chức năng thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về trật tự đô thị, trật tự xây dựng và vệ sinh môi trường trên địa bàn, trong đó đặc biệt quan tâm các vấn đề về vệ sinh môi trường, đảm bảo mỹ quan đô thị. Thời gian qua, tại các phường trung tâm thành phố Cần Thơ cũng được triển khai nhiều công trình, dự án thu gom, xử lý rác thải bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp hơn.

Điển hình là Dự án ‘Thu gom tự động rác nổi trên sông thành phố Cần Thơ’ do Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) thành phố Cần Thơ phối hợp với Tổ chức Làm sạch biển (TOC) của Hà Lan triển khai thực hiện. Theo Sở NN&MT thành phố Cần Thơ, sau một thời gian đi vào hoạt động, các dự án thu gom rác nổi tại một số tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn các phường trung tâm đã thu gom được hàng trăm tấn rác thải nhựa trôi nổi, góp phần giữ vệ sinh trên các dòng sông.

Từ nay đến cuối năm 2025, Sở NN&MT thành phố Cần Thơ tiếp tục phối hợp với địa phương triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thành phố bảo đảm phù hợp với các quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn của Bộ NN&MT, UBND thành phố. Qua đó, góp phần nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường và xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp.

Một nghiên cứu gần đây được đăng trên tạp chí Nature Food đã đưa ra bằng chứng cho thấy việc xử lý rác thải thực phẩm thông qua các phương pháp như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí hoặc tái chế thành thức ăn chăn nuôi có thể giúp giảm đáng kể lượng khí nhà kính phát thải ra môi trường. Hiện tại, gần một phần ba lượng thực phẩm toàn cầu bị lãng phí, gây ra tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm đang trở thành một vấn đề môi trường nghiêm trọng trên toàn cầu. Không chỉ gây ra tổn thất tài nguyên, rác thải thực phẩm còn là nguồn phát thải khí metan, một loại khí nhà kính có khả năng làm ấm Trái đất gấp 80 lần so với CO₂ trong vòng 20 năm. Khi bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, rác thải thực phẩm phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

Một nhóm nghiên cứu bao gồm 60 nhà khoa học đã thực hiện nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia. Ba phương pháp được đánh giá trong nghiên cứu này gồm: ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để tạo ra biogas cho sản xuất năng lượng tái tạo, và tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi.

Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, cho biết các quốc gia có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ việc chôn lấp rác thực phẩm. Nếu các quốc gia này chấm dứt hình thức xử lý này, lượng phát thải có thể giảm tương đương với khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô, những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển sang sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được xem là một giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng ngoài thực tế. Quan trọng hơn, nó mang lại nhiều lợi ích cùng lúc, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, để thực hiện giải pháp này hiệu quả, không chỉ cần chính sách hỗ trợ mà còn đòi hỏi sự thay đổi từ mỗi người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu ngay từ trong bếp của mỗi gia đình, thông qua việc lên kế hoạch mua sắm, bảo quản và sử dụng thực phẩm một cách hợp lý.

Để hiện thực hóa giải pháp này, việc nâng cao ý thức của cộng đồng về tầm quan trọng của giảm lãng phí thực phẩm là cần thiết. Đồng thời, các chính phủ và tổ chức cần phối hợp để xây dựng cơ sở hạ tầng và chính sách hỗ trợ cho việc tái chế rác thải thực phẩm, hướng tới một mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững.

Tóm lại, xử lý và tái chế rác thải thực phẩm một cách hiệu quả không chỉ góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu mà còn giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho thế hệ tương lai. Sự tham gia tích cực của cả cộng đồng và các cấp chính quyền là chìa khóa để thành công trong việc giảm lãng phí thực phẩm và bảo vệ môi trường.