Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt đất hiếm, tái chế đang nổi lên như một giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề này. Sự phát triển của công nghiệp tái chế rác thải điện tử đang cách mạng hóa phương thức thu gom và xử lý rác thải, vốn đang gia tăng chóng mặt. Rác thải điện tử, bao gồm các thiết bị như máy tính, điện thoại thông minh, TV, thiết bị gia dụng, thiết bị y tế và các thiết bị điện tử, công nghệ thông tin đã qua sử dụng, đang trở thành một nguồn cung quý giá.

Đặc biệt, pin xe điện cũ, tua-bin gió và pin Mặt Trời đang tạo đà cho sự phát triển mạnh mẽ của thị trường tái chế. Nhiều nhà tái chế đang tập trung khai thác các nguyên tố đất hiếm như neodymium, praseodymium, terbi và dysprosium – những nguyên tố thiết yếu trong sản xuất các thiết bị từ chiến đấu cơ đến dụng cụ điện. Theo ông Kunal Sinha, giám đốc bộ phận tái chế tại công ty Glencore (Thụy Sĩ), việc tái chế rác thải điện tử chưa được coi trọng đúng mức như một nguồn cung ứng quan trọng.

Sự tăng trưởng của rác thải điện tử bắt nguồn từ những năm 1990, khi internet ra đời và tạo ra sự tăng trưởng theo cấp số nhân của các sản phẩm điện tử. Ước tính của Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) và tổ chức nghiên cứu UNITAR thuộc Liên hợp quốc cho thấy, năm 2022, tổng lượng rác thải điện tử trên toàn cầu đạt kỷ lục 62 triệu tấn, tăng 82% so với năm 2010. Dự kiến đến năm 2030, con số này sẽ đạt 82 triệu tấn.

Tại Mỹ, gần 8 triệu tấn rác thải điện tử được sản xuất vào năm 2022, nhưng chỉ khoảng 15-20% trong số đó được tái chế đúng cách. Ngành công nghiệp tái chế rác thải điện tử đã tạo ra doanh thu 28,1 tỷ USD vào năm 2024, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm dự kiến là 8%. Tái chế rác thải điện tử không chỉ giới hạn ở các nguyên tố đất hiếm mà còn bao gồm vàng, bạc, đồng, niken, thép, nhôm, lithium, coban và các kim loại khác quan trọng đối với nhiều ngành công nghiệp.

Đồng cũng trở thành yếu tố gây sốt trong xu hướng tái chế. Các công ty tái chế nước ngoài đã bắt đầu đầu tư vào các cơ sở tại Mỹ. Trung Quốc hiện sản xuất gần 70% nguồn cung đất hiếm của thế giới và việc tinh luyện đất hiếm hầu hết diễn ra tại đây. Tuy nhiên, việc hạn chế xuất khẩu đất hiếm gần đây đã ảnh hưởng đến các nhóm trong ngành công nghiệp ô tô phương Tây.

Tái chế đang trở thành một phần quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu về các nguyên tố và kim loại thiết yếu, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào khai thác mới và giảm thiểu tác động môi trường. Việc tái chế rác thải điện tử không chỉ giúp giảm thiểu lượng rác thải mà còn giúp tiết kiệm tài nguyên, giảm thiểu tác động môi trường và tạo ra các nguồn cung mới cho các ngành công nghiệp.

Trong hơn một thập kỷ qua, Dexter Barsigan, một người đàn ông 47 tuổi sống tại Manila, Philippines, đã nuôi sống gia đình mình bằng nghề tái chế rác thải điện tử. Công việc này không chỉ giúp anh cung cấp cho gia đình mà còn cho phép anh gửi con đi học. Tuy nhiên, nghề nghiệp này cũng đang gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của anh và hàng trăm người dân khác trong khu vực.

Anh Barsigan, được biết đến với cái tên “mambabaklas” – những người chuyên rã phế liệu điện tử để lấy các kim loại có giá trị như niken, nhôm, đồng. Công việc này đòi hỏi sự khéo léo và sức khỏe tốt, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe. Trong ba năm qua, anh Barsigan đã bắt đầu cảm nhận được những tác động tiêu cực của công việc này đối với sức khỏe của mình. Đôi tay của anh bắt đầu đau nhức và mắt anh dần mờ đi.

Tình trạng của anh Barsigan ngày càng trở nên nặng nề hơn. Có những ngày, anh chỉ có thể ngồi nhìn vợ và con mình làm việc thay vì tham gia vào quá trình tái chế rác thải điện tử. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của anh mà còn gây ra lo lắng về tương lai của gia đình. “Việc này giúp chúng tôi có cơm ăn, cho con đi học,” anh Barsigan nói trong lúc ngồi làm việc trên con phố Onyx, nơi tập trung hàng trăm người cùng nghề.

Con phố Onyx tại Manila là một trong những khu vực tập trung nhiều “mambabaklas” nhất. Hàng trăm người dân trong khu vực này đã chọn nghề tái chế rác thải điện tử như một cách để kiếm sống. Tuy nhiên, công việc này không chỉ mang lại thu nhập mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe và môi trường.

Các chuyên gia y tế đã cảnh báo về những tác động tiêu cực của nghề tái chế rác thải điện tử đối với sức khỏe con người. Việc tiếp xúc với các chất độc hại trong rác thải điện tử có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm cả ung thư và các rối loạn thần kinh. Do đó, việc tìm kiếm giải pháp để bảo vệ sức khỏe của những người lao động trong ngành này là rất cần thiết.

Anh Barsigan và hàng trăm người dân khác trên con phố Onyx đang phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc cân bằng giữa nhu cầu kinh tế và sức khỏe của mình. Trong khi công việc tái chế rác thải điện tử giúp họ có được thu nhập để nuôi sống gia đình, thì nó cũng đang dần bào mòn sức khỏe và tương lai của họ.