Đuối nước, một tai nạn đáng tiếc nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh, đã và đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam. Theo thống kê, gần 2.000 trẻ em mỗi năm trở thành nạn nhân của đuối nước, chiếm khoảng 50% số ca tử vong do tai nạn thương tích ở lứa tuổi này. Mặc dù tỷ lệ này đang có xu hướng giảm, Việt Nam vẫn thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ đuối nước trẻ em cao nhất khu vực Tây Thái Bình Dương.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đuối nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam. Toàn cầu ghi nhận khoảng 300.000 ca tử vong do đuối nước mỗi năm, phần lớn là trẻ em và thanh thiếu niên tại các nước thu nhập thấp và trung bình. Điều này cho thấy, đuối nước không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà còn là thách thức toàn cầu.

Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy, trong những năm gần đây, đuối nước đã cướp đi mạng sống của gần 2.000 trẻ em mỗi năm. Đáng chú ý, 76,6% ca tử vong xảy ra tại cộng đồng, 22,4% tại gia đình, và chỉ 1% trong khuôn viên trường học. Điều này cho thấy, môi trường xung quanh và sự giám sát của gia đình, cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng, chống đuối nước.

Nhân Ngày Thế giới Phòng, chống đuối nước (25-7), Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), WHO và Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá (CTFK) đã phát động chiến dịch truyền thông toàn quốc với chủ đề ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’. Chiến dịch này kêu gọi các cấp chính quyền, phụ huynh và toàn xã hội cùng chung tay phòng, chống tai nạn đuối nước ở trẻ em, thông qua việc tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn nước, mở rộng dạy bơi trong trường học và cộng đồng, truyền thông nâng cao nhận thức, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực đầu tư.

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, cho biết: ‘Mỗi ca tử vong là một bi kịch có thể phòng tránh. Chúng tôi kêu gọi cha mẹ, nhà trường và cộng đồng cùng hành động, nhất là ở vùng nông thôn, nơi có nhiều ao, hồ, sông, suối’. Việc chung tay của cả xã hội sẽ giúp giảm thiểu số ca tử vong do đuối nước, mang lại môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em.

Tại Hà Nội, trong ba năm gần đây, mỗi năm vẫn ghi nhận 15-20 ca trẻ em đuối nước, chủ yếu vào dịp hè, tại các khu vực không có rào chắn như ao hồ, sông ngòi, kênh mương. Điều này cho thấy, việc giáo dục kỹ năng an toàn nước và giám sát của phụ huynh là rất quan trọng.

Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cần mở rộng quy mô các chương trình can thiệp hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ và xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em. Một trong những mô hình hiệu quả là Chương trình phòng, chống đuối nước tại 12 tỉnh có tỷ lệ tử vong cao, do Cục Bà mẹ và Trẻ em phối hợp cùng CTFK thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ từ thiện Bloomberg. Sau 7 năm triển khai, chương trình đã dạy bơi an toàn cho hơn 52.000 trẻ, trang bị kỹ năng an toàn nước cho hơn 52.200 em và đào tạo hơn 1.000 giảng viên bơi có chứng chỉ.

Nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng cho thấy, tại các tỉnh triển khai chương trình, tỷ lệ tử vong do đuối nước giảm trung bình 16%. Điều này cho thấy, các chương trình can thiệp có thể mang lại kết quả tích cực trong việc giảm thiểu số ca tử vong do đuối nước.

Thông qua chiến dịch truyền thông và các chương trình can thiệp, hy vọng rằng số ca tử vong do đuối nước ở trẻ em sẽ giảm thiểu đáng kể, mang lại môi trường sống an toàn và khỏe mạnh cho trẻ em Việt Nam.

Các đơn vị đoàn xã, phường ở khu vực phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên đã thể hiện sự nỗ lực và sáng tạo trong việc tổ chức hoạt động hè cho thiếu nhi sau sáp nhập. Mặc dù gặp phải những khó khăn về nhân sự, kinh phí và địa bàn rộng, nhưng với tinh thần ‘đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên’, các đoàn viên thanh niên đã chủ động vượt khó để duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động hè cho thiếu nhi.

Tại phường Đức Xuân, sau khi sáp nhập, có hơn 2.000 thiếu nhi về sinh hoạt tại địa phương. Đoàn Thanh niên phường đã tổ chức tập huấn cho các bí thư chi đoàn và xây dựng mô hình ‘sinh hoạt cụm dân cư’ với các ‘đội hình lưu động tổ chức sinh hoạt hè’. Chương trình sinh hoạt hè được triển khai tại một điểm mỗi tuần, tập trung vào các nội dung như trò chơi dân gian, vẽ tranh, dạy kỹ năng sống, tuyên truyền phòng, chống đuối nước, xâm hại trẻ em… Những hoạt động này không chỉ giúp các em vui chơi mà còn rèn luyện kỹ năng, nâng cao hiểu biết pháp luật và gắn kết cộng đồng dân cư sau sáp nhập. Đoàn phường đã tổ chức được 34 buổi sinh hoạt hè.

Cùng với việc tổ chức vui chơi, Đoàn phường còn chú trọng giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích, an toàn giao thông và kỹ năng ứng phó với thiên tai. Bên cạnh đó, Đoàn thanh niên các xã, phường cũng chủ động kết nối với các đội hình tình nguyện ‘Mùa hè xanh’ từ các trường đại học, cao đẳng để tổ chức ‘Chiến dịch tình nguyện mùa hè xanh 2025’ tại xã Cẩm Giàng. Các sinh viên tình nguyện đã hỗ trợ tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa như lớp dạy tiếng Anh, kỹ năng sống, múa hát; khám sức khỏe, khám mắt cho hơn 600 người dân trong xã; giúp gia đình bị ảnh hưởng bởi lũ lụt thu hoạch lúa, xây dựng công trình thắp sáng đường quê; thăm, tặng quà Mẹ Việt Nam anh hùng…

Những sân chơi hè cũng giúp phụ huynh yên tâm hơn trong khoảng thời gian con không phải đến trường. Vượt qua khó khăn về nhân sự, kinh phí, địa bàn rộng sau sáp nhập, nhiều xã, phường đã duy trì và nâng cấp các mô hình sinh hoạt hè đặc trưng, như: ‘Bãi tắm an toàn’, ‘Hè an toàn – Bé vui khỏe’, ‘Sân chơi dân vũ’… Đặc biệt, các hoạt động mang yếu tố văn hóa dân tộc như dạy múa bát, hát Then, đàn Tính… cũng được duy trì, giúp các em hiểu và yêu hơn bản sắc quê hương.

Những buổi sinh hoạt hè được duy trì sau sáp nhập không chỉ là nỗ lực trong công tác đoàn, mà còn thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự quan tâm toàn diện của chính quyền, tổ chức xã hội đối với thế hệ tương lai. Dù còn nhiều khó khăn về nhân lực, điều kiện tổ chức, nhưng với tinh thần xung kích, linh hoạt và trách nhiệm, Đoàn xã, phường phía Bắc Thái Nguyên đang khẳng định sức trẻ, sự linh hoạt, bền bỉ của tổ chức Đoàn trong giai đoạn chuyển mình sau sáp nhập trong việc gìn giữ những mùa hè đầy tiếng cười cho trẻ em. Qua đó, cho thấy vai trò quan trọng của Đoàn Thanh niên trong việc chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em, đảm bảo cho các em có một mùa hè thật sự an toàn, bổ ích và ý nghĩa.