Chế độ đãi ngộ dành cho đội ngũ nhân viên y tế thôn bản và cô đỡ thôn bản hiện nay vẫn chưa thực sự tương xứng với khối lượng công việc và trách nhiệm mà họ đảm nhiệm. Là lực lượng được xem như ‘cánh tay nối dài’ quan trọng của ngành y tế, họ đóng vai trò then chốt trong việc phổ biến kiến thức, giáo dục sức khỏe và đảm bảo người dân ở vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ chăm sóc y tế cơ bản.

Đội ngũ nhân viên y tế thôn bản và cô đỡ thôn bản đã góp phần không nhỏ vào các chương trình y tế cộng đồng, giúp ngành y tế đạt được những thành tựu quan trọng như nâng cao sức khỏe cộng đồng, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng, tăng tỷ lệ tiêm chủng mở rộng và phòng chống dịch bệnh hiệu quả. Trong những năm qua, họ đã triển khai hiệu quả các chương trình mục tiêu y tế dân số như phòng chống dịch bệnh, suy dinh dưỡng trẻ em, tiêm chủng mở rộng, công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Tuy nhiên, mặc dù đảm đương nhiều nhiệm vụ quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, mức phụ cấp dành cho nhân viên y tế thôn bản hiện nay vẫn còn rất thấp. Mức phụ cấp hàng tháng chỉ dao động từ 0,3 đến 0,5 lần mức lương cơ sở, tùy thuộc vào khu vực. Điều này đã dẫn đến tình trạng nhiều nhân viên y tế thôn bản được đào tạo xin thôi việc hoặc không còn nhiệt huyết với công việc.

Bên cạnh đó, những quy định mới về trình độ chuyên môn cũng đang đặt ra nhiều thách thức, ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của mạng lưới y tế cộng đồng. Thông tư 27/2023/TT-BYT của Bộ Y tế quy định nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản phải có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều người chưa qua đào tạo sẽ không đáp ứng tiêu chuẩn mới.

Để giải quyết những vấn đề này, cần có những điều chỉnh căn bản trong chính sách. Việc tăng mức phụ cấp hàng tháng, áp dụng chế độ phụ cấp công bằng, tổ chức lại việc quản lý và đầu tư vào đào tạo là những giải pháp quan trọng. Việc duy trì và phát triển mạng lưới cán bộ y tế thôn bản là vô cùng cần thiết để đảm bảo mọi người dân, dù ở bất cứ đâu, đều có quyền được chăm sóc sức khỏe một cách tốt nhất.

Trước mắt, cần nâng cao mức phụ cấp hàng tháng để đảm bảo tính ổn định của đội ngũ nhân viên y tế thôn bản và phù hợp với thực tiễn về mức sống hiện nay. Ngoài ra, cần có cơ chế áp dụng chi trả phụ cấp đối với nhân viên y tế tại các tổ dân phố thuộc các phường, thị trấn để đảm bảo sự công bằng, hợp lý trong hoạt động của mạng lưới y tế thôn bản, khu phố trên cả khu vực nông thôn và đô thị.

Cùng với đó, cần tổ chức lại việc quản lý đội ngũ nhân viên y tế thôn bản theo hướng chính quy và khoa học hơn. Việc đầu tư vào đào tạo cũng là một yếu tố quan trọng, cần quan tâm bố trí kinh phí, hỗ trợ công tác đào tạo mới và đào tạo liên tục để đáp ứng kịp thời nhu cầu nhân lực, tạo điều kiện cho nhân viên y tế thôn bản được học tập nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật kiến thức mới và học hỏi kinh nghiệm.

Trường Đại học Y Hà Nội vừa tổ chức lễ khai giảng dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc trang bị cho đội ngũ y tế những kỹ năng cần thiết để dẫn dắt quá trình chuyển đổi số trong ngành y tế. Phó giáo sư, Tiến sĩ Lương Mai Anh, Phó Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế), đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, với mục tiêu “đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”.

AI đang ngày càng định hình lại tương lai của ngành y tế toàn cầu, với khả năng hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, tối ưu hóa quy trình điều trị và cá nhân hóa chăm sóc bệnh nhân. Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã xác định AI là một giải pháp then chốt để xây dựng hệ thống quản trị y tế thông minh, hỗ trợ chẩn đoán, điều trị, cũng như phát triển phần mềm cảnh báo dịch bệnh và theo dõi sức khỏe. Dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’ đặt mục tiêu đào tạo ít nhất 15.000 nhân viên y tế Việt Nam trong giai đoạn 2025-2026, nhằm thúc đẩy ứng dụng AI trong khám chữa bệnh, nghiên cứu khoa học và quản trị y tế.

Chương trình đào tạo của dự án bao gồm 5 module chính, được hướng dẫn bởi các chuyên gia đào tạo chứng nhận toàn cầu của Google. Các nội dung đào tạo tập trung vào tối ưu hóa hiệu suất công việc với công cụ AI, thiết kế câu lệnh hiệu quả để khai thác AI, ứng dụng AI một cách có trách nhiệm và đạo đức, cũng như nắm bắt xu hướng phát triển AI trong y tế. Qua đó, dự án không chỉ tập trung vào việc nâng cao kỹ năng cá nhân mà còn hướng đến xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo trong ngành y tế, thúc đẩy chuyển đổi số bền vững và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe.

Thông qua dự án này, Trường Đại học Y Hà Nội và các đơn vị phối hợp hy vọng sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong việc ứng dụng AI tại Việt Nam, không chỉ trong lĩnh vực y tế mà còn đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Việc trang bị kỹ năng AI cho đội ngũ y tế sẽ giúp họ trở thành những người tiên phong trong việc dẫn dắt quá trình chuyển đổi số, từ đó mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và cộng đồng.

Ngày 20/7, tại tỉnh Quảng Ninh, gia đình chị Nguyễn Thanh Nhàn đã trải qua một ngày thứ ba đầy biến cố và cảm xúc sau vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh 58 (QN7105) tại Hạ Long, khiến 35 người thiệt mạng và 4 người mất tích. Chồng của chị Nhàn, anh Mai Xuân Hải, 42 tuổi, là một trong những hành khách may mắn sống sót sau tai nạn.

Chị Nhàn kể lại rằng vào chiều ngày 19/7, khi thấy thời tiết ở Bắc Ninh bắt đầu có dấu hiệu xấu, chị đã nhắn tin cho chồng nhưng không nhận được phản hồi. Lo lắng, chị đã gọi điện cho anh Hải hàng chục lần nhưng không thể kết nối. Khi biết tin vụ lật tàu xảy ra tại Hạ Long, chị Nhàn đã vô cùng hoảng loạn. Không biết chồng mình có đi trên tàu không, chị chỉ biết cầu mong anh được bình an.

Đến 18h42 cùng ngày, một đoạn video lan truyền trên mạng đã giúp chị tìm thấy chồng. Video quay cảnh 3 người đàn ông vừa được cứu lên bờ, và một trong số đó là anh Mai Xuân Hải. Chị Nhàn đã òa khóc khi nhìn thấy chồng mình toàn thân ướt sũng và tay bị băng bó. Sau khi nhận được thông tin, chị Nhàn đã nhờ người thân ở Quảng Ninh giúp đỡ và tìm cách liên lạc với chồng.

Đến gần 0h đêm ngày 20/7, chị đã đến bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh và gặp chồng. Anh Hải đã được đưa đến bệnh viện sau khi được cứu, và hiện đang trong quá trình hồi phục sức khỏe. Chị Nhàn cho hay, kỹ năng thoát hiểm và sự may mắn đã giúp anh Hải giữ được mạng sống.

Báo cáo của địa phương cho thấy, thời điểm gặp nạn, chiếc tàu Vịnh Xanh 58 (QN7105) có 49 người trên board, bao gồm 46 du khách và 3 thuyền viên. Tàu rời bến vào lúc 12h55 ngày 19/7 và gặp dông bất ngờ vào 13h30 cùng ngày. Đến 14h ngày 20/7, công an và các lực lượng chức năng đã cứu được 10 người và tìm thấy 35 nạn nhân đã tử vong. Hiện tại, đã hoàn tất thủ tục bàn giao 35 thi thể cho gia đình để đưa về mai táng.

Nhiều nhân viên y tế đang phản ánh rằng các phụ cấp hiện nay cho ngành y chưa thực sự phù hợp với tình hình thực tế đời sống. Các mức phụ cấp này đã được áp dụng từ năm 2011 và sau 14 năm, mức phụ cấp này đã trở nên quá thấp và không còn phù hợp với thực tế.

Bác sĩ Cao Thị Mỹ Linh, công tác tại một bệnh viện TP HCM, cho hay rằng phụ cấp phẫu thuật và tiền trực vẫn giữ nguyên trong khi công việc ngày càng nhiều. Một phiên trực 24/24 giờ chỉ nhận được 90.000 đồng là quá thấp. Nếu tăng mức phụ cấp phẫu thuật, trực sẽ động viên rất lớn đối với cán bộ, nhân viên y tế làm việc tại các bệnh viện công.

Chị Lê Thị Lành, một y tá xã tại TP HCM, cũng phản ánh mức hỗ trợ tiền một phiên trực là 15.000 đồng/người là vô cùng thấp. Mức sống tại TP HCM rất cao, 15.000 đồng thì không thể mua được một suất cơm.

Bộ Y tế đang lấy ý kiến dự thảo nghị định của Chính phủ quy định một số chế độ phụ cấp đặc thù đối với công chức, viên chức, người lao động trong các cơ sở y tế công lập, chế độ phụ cấp chống dịch; chế độ hỗ trợ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố và cô đỡ thôn, bản.

Theo đó, Bộ Y tế đề xuất tăng phụ cấp trực, phụ cấp phẫu thuật, mức hỗ trợ lên gần 3 lần, đồng thời bổ sung thêm một số nhóm đối tượng được áp dụng là viên chức, người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động làm việc tại các cơ sở cấp cứu ngoại viện, các tổ chức giám định tư pháp công lập về pháp y thuộc ngành y tế và Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.

Bộ Y tế đề xuất các mức cụ thể:

• Mức phụ cấp trực của người lao động trực 24/24 giờ vào ngày làm việc:
  • Bệnh viện hạng I, hạng đặc biệt; Viện Pháp y tâm thần Trung ương; Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa là 325.000 đồng/người/phiên trực.
  • Bệnh viện hạng II; Viện Pháp y quốc gia; Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực; Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người là 255.000 đồng/người/phiên trực.
  • Các bệnh viện còn lại và các cơ sở khác tương đương; Trung tâm Pháp y cấp tỉnh; Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người; cơ sở cấp cứu ngoại viện là 185.000 đồng/người/phiên trực.
  • Trạm y tế xã, trạm y tế quân dân y, bệnh xá quân dân y là 70.000 đồng/người/phiên trực.
• Mức hỗ trợ tiền ăn là 40.000 đồng/người/phiên trực.

Dự thảo cũng đề xuất, người lao động được nghỉ và được hưởng nguyên lương sau khi tham gia trực. Trực 24/24 giờ vào ngày thường, ngày nghỉ hằng tuần được nghỉ bù 1 ngày; trực 24/24 giờ vào các ngày lễ, Tết được nghỉ bù 2 ngày.

Người làm việc theo ca 12/24 giờ hoặc ca 16/24 giờ được nghỉ ít nhất 12 giờ tiếp theo. Trường hợp cơ sở y tế huy động người lao động làm việc vào giờ nghỉ trên thì phải trả tiền lương làm thêm giờ theo quy định của pháp luật về lao động.

Ngày 18/7, tại Trường Đại học Y Hà Nội, lễ khai giảng chính thức dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’ đã diễn ra, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình nâng cao năng lực số và thúc đẩy chuyển đổi số ngành y tế Việt Nam. Dự án này được triển khai bởi VietHealth dưới sự định hướng và chỉ đạo của Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo – Bộ Y tế, cùng với sự bảo trợ của Hội Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Y – Sinh Việt Nam (VAMBRA) và sự hỗ trợ của các Trường Đại học y, dược thuộc Bộ Y tế.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành những công cụ không thể thiếu trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là y tế. Việc ứng dụng hiệu quả AI không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng công việc mà còn góp phần quan trọng trong cải cách hành chính, hiện đại hóa hệ thống y tế công.

PGS.TS Lương Mai Anh – Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế nhấn mạnh, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã nêu rõ yêu cầu nhiệm vụ ‘triển khai sâu rộng phong trào học tập số, phổ cập nâng cao kiến thức số trong cán bộ, công chức và nhân dân.’ Bộ Y tế cũng đã có Quyết định 878/QĐ-BYT và Quyết định 2121/QĐ-BYT để thực hiện Nghị quyết 30/NQ-CP và Nghị quyết 71/NQ-CP của Chính phủ triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW trong ngành y tế.

AI đang định hình lại tương lai ngành y tế toàn cầu, từ hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, tối ưu hóa quy trình điều trị, đến cá nhân hóa chăm sóc bệnh nhân. Với khả năng nâng cao hiệu suất, độ chính xác và khả năng ra quyết định lâm sàng, AI đang trở thành công cụ không thể thiếu trong hệ sinh thái y tế hiện đại.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế xác định AI là một trong những giải pháp then chốt để hiện thực hóa chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực y tế. Các mục tiêu bao gồm hình thành nền quản trị y tế thông minh, hỗ trợ ra quyết định chẩn đoán và điều trị trong khám bệnh, chữa bệnh, phát triển các phần mềm cảnh báo dịch bệnh, phần mềm hỗ trợ theo dõi chăm sóc sức khỏe.

Dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’ nằm trong khuôn khổ chương trình nâng cao năng lực sử dụng AI cho người lao động khu vực Châu Á – Thái Bình Dương do Google.org và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tài trợ. Tại Việt Nam, chương trình hướng tới đào tạo ít nhất 15.000 nhân viên y tế trong giai đoạn 2025–2026, góp phần thúc đẩy ứng dụng AI vào khám chữa bệnh, nghiên cứu khoa học và quản trị y tế.

Khóa học được thiết kế dựa trên nền tảng Google AI Essentials, tích hợp các nội dung đào tạo chuẩn quốc tế với thực tiễn ngành y tế Việt Nam. Chương trình gồm 5 module chính, được dẫn dắt bởi chuyên gia đào tạo chứng nhận toàn cầu của Google, trong đó tập trung vào các kỹ năng thiết yếu như: Tối ưu hiệu suất công việc với công cụ AI; Thiết kế câu lệnh hiệu quả để khai thác AI; Ứng dụng AI có trách nhiệm và đạo đức; Nắm bắt xu hướng phát triển của AI trong y tế.

Các học viên không chỉ được cung cấp nền tảng kiến thức vững chắc mà còn có cơ hội thực hành trực tiếp cùng chuyên gia công nghệ và giảng viên đầu ngành, giúp hiểu đúng và sử dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác khám chữa bệnh, học tập, nghiên cứu khoa học một cách hiệu quả và an toàn.

Nội dung đào tạo được tùy biến cho từng nhóm đối tượng – từ lãnh đạo quản lý, cán bộ hành chính đến bác sĩ, dược sĩ và giảng viên đại học.

Về chương trình giảng dạy, đại diện VietHealth cho hay khoa học không đặt mục tiêu biến học viên thành chuyên gia AI, mà giúp họ sử dụng AI đúng, đủ và có ích trong thực tiễn ngành y tế.

Trong bối cảnh nhân viên y tế đang chịu áp lực lớn từ khối lượng công việc hành chính như báo cáo, tổng kết, nghiên cứu tài liệu… AI được kỳ vọng sẽ giúp rút ngắn thời gian, giải phóng sức lao động, từ đó dành nhiều hơn cho công việc chuyên môn và chăm sóc người bệnh.

Thay vì mất 2-3 tiếng mỗi ngày làm báo cáo, giờ đây với AI, họ chỉ cần khoảng 30 phút. AI giúp giảm tải những công việc lặp đi lặp lại, nhưng không thay thế con người trong công việc đòi hỏi chuyên môn và tư duy lâm sàng.