Mỹ đã chính thức chấp thuận cho Malaysia mua hàng chục máy bay chiến đấu F/A-18C/D Hornet đã qua sử dụng từ Kuwait, một động thái được đánh giá sẽ đáng kể củng cố năng lực không quân của quốc gia Đông Nam Á này, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đông. Việc này nằm trong chiến lược “âm thầm” xây dựng năng lực răn đe đồng thời duy trì mối quan hệ thân thiết với Trung Quốc.

Đại tướng Tan Sri Asghar Khan Goriman Khan, Tổng tư lệnh Không quân Hoàng gia Malaysia, đã xác nhận thông tin trên trong cuộc họp báo ngày 17/6. Ông cho biết thỏa thuận này đã được chấp thuận và dự kiến sẽ được hoàn tất trong năm nay. Abduld Rahman Yaacob, nhà nghiên cứu tại chương trình Đông Nam Á của Viện Lowy (Australia), cho rằng việc mua máy bay chiến đấu sẽ tăng cường đáng kể năng lực phòng không của Malaysia. “Điều này rất quan trọng ở Đông Malaysia, nơi các mỏ năng lượng của Malaysia nằm ở Biển Đông, gần Sarawak”, Rahman nói.

Nếu được triển khai ở Đông Malaysia, những chiếc Hornet sẽ là sự bổ sung cho các cơ sở hải quân mới được xây dựng ở Sarawak và thể hiện nỗ lực của Kuala Lumpur trong việc tăng cường khả năng răn đe tại một khu vực vốn chứng kiến hoạt động ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Năm ngoái, Không quân Hoàng gia Malaysia (RMAF) đã bắt đầu tăng cường năng lực giám sát trên không ở Đông Malaysia bằng cách triển khai radar AN/TP77 do Mỹ cung cấp và radar GM400A của Pháp. Các radar tầm xa này cho phép Malaysia giám sát không phận trên vùng đặc quyền kinh tế của mình ở Biển Đông.

Nhà nghiên cứu Rahman cho biết Washington cũng dự kiến sẽ hỗ trợ để đảm bảo máy bay đến từ Kuwait được cập nhật và truy cập dữ liệu về hàng hải của Malaysia. “Những dự án này phản ánh mối quan hệ đối tác quốc phòng chặt chẽ giữa Mỹ và Malaysia, vốn thường được giữ kín. Nó cũng phản ánh chính sách của chính phủ Malaysia trong việc tích cực hợp tác với Trung Quốc trong khi âm thầm xây dựng năng lực phòng thủ của Malaysia”, Rahman nói thêm.

Kuala Lumpur đã phản đối vụ việc máy bay vận tải quân sự của Trung Quốc bị cáo buộc bay vào không phận Malaysia trên Biển Đông vào tháng 5/2021. Sự kiện này đã khiến mối quan hệ giữa hai quốc gia trở nên căng thẳng. Oh Ei Sun, cố vấn chính tại Trung tâm Nghiên cứu Thái Bình Dương của Malaysia, cho rằng việc nâng cấp về số lượng và công nghệ là cần thiết vì RMAF phải tuần tra vùng lãnh thổ rộng lớn trên đất liền và trên biển. “[Điều này bao gồm] không chỉ ở Biển Đông, mà còn cả Biển Sulu và Eo biển Malacca”, Oh nói.

Chuyên gia Oh cho biết việc Malaysia mua máy bay đã qua sử dụng thay vì máy bay mới chủ yếu là do hạn chế về tài chính, mặc dù chi phí bảo trì cũng có thể là một mối lo ngại trong tương lai. Như vậy, với việc mua sắm này, Malaysia kỳ vọng sẽ gia tăng khả năng phòng vệ và hiện diện quân sự của mình trong khu vực, đặc biệt là ở Biển Đông, nơi các yêu sách chủ quyền của nhiều nước đang chồng chéo và có những điểm nóng về an ninh.

Israel đã thực hiện một loạt các cuộc tấn công bằng không quân nhằm vào các vị trí quân sự của Syria gần thành phố Sweida, phía tây nam Syria, trong hai ngày 14 và 15 tháng 7. Thành phố Sweida là nơi sinh sống của một cộng đồng người Druze lớn, một nhóm dân tộc thiểu số có vai trò quan trọng trong khu vực.

Chính phủ Israel đã lên tiếng về mục tiêu của các cuộc tấn công này, nhấn mạnh rằng mục đích chính là phi quân sự hóa khu vực nhằm bảo vệ cộng đồng người Druze. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Avigdor Katz đã cùng lên tiếng xác nhận rằng họ đã ra lệnh cho Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tiến hành các cuộc tấn công vào các lực lượng và khí tài quân sự của Syria gần Sweida.

Các cuộc tấn công của Israel diễn ra trong bối cảnh quân đội Syria đang triển khai lực lượng vào thành phố Sweida để tái thiết lập trật tự sau một loạt các vụ đụng độ bạo lực giữa người Druze và bộ tộc Bedouin. Những vụ đụng độ này đã gây ra cái chết của gần 100 người, tạo ra một tình huống bất ổn đáng kể trong khu vực.

Israel đã nhiều lần tuyên bố ủng hộ cộng đồng người Druze và coi họ là một đồng minh tiềm năng. Tuy nhiên, các cuộc tấn công nhằm vào Syria có thể làm tăng thêm sự phức tạp trong nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết căng thẳng giữa hai quốc gia. Community người Druze, với số lượng lớn ở Sweida, có một mối quan hệ đặc biệt với Israel, và các động thái của Israel trong khu vực này có thể dẫn đến những phản ứng khác nhau từ các bên liên quan.

Về mặt chiến lược, các cuộc tấn công của Israel vào Syria gần đây không phải là lần đầu tiên. Israel đã thường xuyên tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu quân sự ở Syria trong những năm gần đây, thường viện dẫn lý do để ngăn chặn sự can thiệp của Iran và hỗ trợ các nhóm đối lập. Tuy nhiên, những hành động này cũng có thể làm phức tạp thêm tình hình an ninh vốn đang mong manh trong khu vực.

Hiện tại, tình hình ở Sweida và mối quan hệ giữa Israel và Syria đang được theo dõi chặt chẽ bởi cộng đồng quốc tế. Những diễn biến tiếp theo có thể có tác động lớn đến tình hình khu vực.

Cuối cùng, Israel kêu gọi cộng đồng quốc tế ủng hộ lập trường của mình trong vấn đề này, trong khi các bên liên quan khác cũng đang theo dõi sát sao các diễn biến để xác định bước đi tiếp theo của mình.

Trong bối cảnh tình hình an ninh tại châu Âu vẫn còn phức tạp, các cường quốc quân sự như Anh, Nhật Bản và Italy đang tăng cường hợp tác để phát triển máy bay tiêm kích thế hệ thứ sáu, Tempest. Dự án đầy tham vọng này kỳ vọng sẽ trở thành một phần quan trọng trong chiến lược quân sự của NATO, giúp các quốc gia này duy trì lợi thế trên bầu trời.

Máy bay tiêm kích Tempest được thiết kế với khả năng bay siêu thanh, cho phép nó xuyên qua hệ thống phòng không đối phương và tiến hành các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ địch mà không cần tiếp nhiên liệu. Với kích thước lớn hơn các thế hệ trước, Tempest sẽ được trang bị bình nhiên liệu dung tích lớn và hệ thống vũ khí tối tân, bao gồm tên lửa và radar có khả năng xử lý dữ liệu nhanh gấp 10 lần so với các hệ thống hiện tại. Điều này giúp Tempest có thể thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu với hiệu quả cao hơn.

Tempest dự kiến sẽ thay thế dần dòng Eurofighter Typhoon và hỗ trợ các phi đội F-35 trong tương lai. Các chuyên gia quân sự cho rằng, trong trường hợp xảy ra xung đột với Nga, Tempest có thể nhanh chóng cất cánh từ các sân bay tại Anh, thực hiện nhiệm vụ phá hủy hệ thống phòng không và căn cứ không quân quan trọng của đối phương, sau đó hỗ trợ bộ binh với kho vũ khí phong phú gấp đôi F-35. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của Tempest trong chiến lược quân sự của NATO.

Dự án Tempest được triển khai trong khuôn khổ chương trình hợp tác quốc tế GCAP (Global Combat Air Programme), với mục tiêu đưa máy bay vào biên chế từ năm 2035. GCAP là sự kết hợp giữa dự án Tempest của Anh và chương trình Mitsubishi FX của Nhật. Theo thỏa thuận được ký vào cuối năm 2022, Nhật Bản sẽ đầu tư 4 tỷ yên, trong khi Anh cam kết 2 tỷ bảng cho đến năm 2025. Sự hợp tác này thể hiện cam kết của các quốc gia trong việc phát triển một hệ thống vũ khí hiện đại và mạnh mẽ.

Không chỉ dừng lại ở đó, dự án này cũng được xem là đối trọng trực tiếp với chương trình FCAS (Future Combat Air System) do Pháp, Đức và Tây Ban Nha phát triển. Trụ sở chính của GCAP đặt tại Anh, quy tụ 2.800 chuyên gia và khoảng 600 tổ chức tham gia. Một mô hình thử nghiệm với thiết kế khí động học tiên tiến đã được giới thiệu tại Triển lãm Hàng không Farnborough hồi tháng 7/2024. Điều này cho thấy sự tiến bộ và tiềm năng của dự án Tempest.

Mục tiêu của chương trình không chỉ là thay thế các dòng máy bay đã cũ mà còn nhằm đối phó với các dòng tiêm kích thế hệ mới như Su-57 của Nga và J-20 của Trung Quốc, những mẫu máy bay đã được trang bị công nghệ tàng hình và tốc độ siêu vượt âm. Việc phát triển Tempest thể hiện nỗ lực của các quốc gia trong việc duy trì lợi thế quân sự và đảm bảo an ninh cho khu vực.

Ít nhất 4 máy bay chiến đấu của Ukraine đã rời khỏi căn cứ và bay đến Romania để tránh bị phá hủy, theo dữ liệu sơ bộ từ Avia.pro. Thông tin này đã được tiết lộ trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Ukraine và Nga. Bộ Quốc phòng Romania đã xác nhận rằng các máy bay xâm nhập vào không phận của họ không gây ra mối đe dọa và đang được kiểm soát bởi Không quân Romania.

Các nguồn tin cho biết những máy bay này thuộc Lực lượng Vũ trang Ukraine, bao gồm cả Su-27, đóng tại một sân bay ở vùng Ivano-Frankivsk. Đây là khu vực đã bị tấn công bởi tên lửa Kh-101 và máy bay không người lái Geran-2 của Nga. Việc các máy bay chiến đấu Ukraine di chuyển đến Romania cho thấy nỗ lực của Lực lượng Vũ trang Ukraine nhằm bảo toàn số máy bay còn lại trong bối cảnh các cuộc không kích của Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng quân sự đang diễn ra mạnh mẽ.

Bộ Quốc phòng Nga đã nhấn mạnh rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm che giấu thiết bị quân sự trên lãnh thổ các nước NATO đều bị giám sát và chúng vẫn là mục tiêu hợp pháp của lực lượng Nga. Điều này cho thấy rằng tình hình xung quanh việc di chuyển của các máy bay chiến đấu Ukraine đến Romania vẫn còn rất phức tạp và nhạy cảm.

Trong diễn biến khác, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 22-7 đã nhắc lại lời đề nghị gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin và đàm phán chấm dứt xung đột ở Ukraine. Ông Zelensky cho rằng các phái đoàn cấp thấp không đủ thẩm quyền chính trị để ngăn chặn giao tranh. Ông hy vọng rằng một cuộc gặp cấp cao giữa hai lãnh đạo có thể giúp tìm ra giải pháp cho tình hình xung đột.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết còn rất nhiều việc phải làm trước khi có một cuộc thảo luận chi tiết về khả năng tổ chức các cuộc gặp cấp cao. Điều này đã dập tắt hy vọng về một hội nghị thượng đỉnh trong tương lai gần. Tuy nhiên, cả hai bên vẫn tiếp tục nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho tình hình xung đột ở Ukraine.

Avia.pro là một trong những nguồn tin cung cấp thông tin về việc di chuyển của các máy bay chiến đấu Ukraine đến Romania. Tuy nhiên, thông tin này vẫn cần được xác minh và làm rõ.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Nhật Bản đang trải qua một quá trình tái cấu trúc kiến trúc an ninh của mình thông qua các quan hệ đối tác về công nghệ quốc phòng và mức tăng chi tiêu quốc phòng chưa từng có tiền lệ. Chính phủ Nhật Bản dự kiến sẽ dành khoảng 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng vào năm 2025, tương đương khoảng 55 tỷ đô la Mỹ. Mức tăng 9,4% so với năm trước này sẽ được dùng để mua sắm các thiết bị quân sự hiện đại, bao gồm 400 tên lửa Tomahawk do Hoa Kỳ sản xuất và tên lửa đối hạm Lớp 12 được nâng cấp.

Quá trình hiện đại hóa quân đội Nhật Bản đang tập trung vào việc phát triển hai tàu ASEV (Advanced Spy and Multi-mission Vessel) đang được đóng bởi Mitsubishi Heavy Industries và Japan Marine United. Các ‘siêu tàu khu trục’ này được trang bị để phòng thủ tên lửa đạn đạo, với radar theo dõi tầm xa, tên lửa SM-6 và 128 ống phóng thẳng đứng. Hệ thống radar sẽ cho phép các tàu ASEV đánh chặn đồng thời nhiều tên lửa đạn đạo, bao gồm cả các mối đe dọa siêu thanh.

Chuyên gia chính sách Cyril Tregub của tổ chức nghiên cứu Friends of Europe có trụ sở tại Brussels (Bỉ) cho biết: ‘Nhật Bản hiểu rằng khả năng răn đe hiện đại đòi hỏi lợi thế về công nghệ.’ Chiến lược quốc gia của nước này kêu gọi tăng cường năng lực tấn công tầm xa và phòng không, nhiều hệ thống không người lái hơn, và tích hợp các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo. Những năng lực này, bao gồm cả công nghệ lưỡng dụng, đã được nhấn mạnh tại Triển lãm Quốc phòng lớn nhất Nhật Bản — DSEI Japan 2025.

Thủ tướng Nhật Bản ông Shigeru Ishiba nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác sâu rộng hơn nhằm ‘giúp tăng cường khả năng răn đe không chỉ cho đất nước chúng tôi mà còn cho các Đồng minh và Đối tác’. Nhật Bản và các đối tác quốc tế đang đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Ví dụ, vào tháng 12 năm 2023, Nhật Bản đã khởi động Chương trình Máy bay Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) cùng với Ý và Vương quốc Anh để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu vào năm 2035. London và Tokyo cũng đang phối hợp tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung trong chuyến thăm sắp tới của tàu sân bay HMS Prince of Wales thuộc Hải quân Hoàng gia Anh tới Nhật Bản.

Nhật Bản và Liên minh châu Âu cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác an ninh và quốc phòng vào tháng 11 năm 2024, tập trung vào các cuộc tập trận hải quân, khả năng phục hồi trên không gian mạng và tình báo dựa trên không gian. Những sáng kiến như vậy của Nhật Bản ‘không chỉ mang tính biểu tượng — mà còn làm sâu sắc thêm hợp tác trong các miền trọng yếu như an ninh hàng hải, không gian vũ trụ, an ninh mạng và chống lại các mối đe dọa hỗn hợp’, ông Tregub nhận định.

Vai trò ngày càng thay đổi của Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh các mối đe dọa khu vực ngày càng phức tạp, bao gồm sự quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, các chương trình tên lửa và hạt nhân bất hợp pháp của Bắc Triều Tiên, cũng như mối quan hệ quân sự ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Nga. Trong bối cảnh này, Nhật Bản đang tận dụng hợp tác quốc tế để tăng cường năng lực răn đe và khẳng định vai trò trụ cột công nghệ cao trong việc duy trì ổn định khu vực.

Các phi công máy bay chiến đấu của Mỹ đang được trang bị công nghệ cao để nâng cao kỹ năng bay của mình mà không cần phải thực hiện các chuyến bay thực tế. Phương pháp huấn luyện tiên tiến này cho phép họ mô phỏng các tình huống bay phức tạp và nguy hiểm trong một môi trường an toàn và được kiểm soát chặt chẽ.

Công nghệ mô phỏng hiện đại đóng vai trò quan trọng trong việc giúp phi công luyện tập các kỹ năng cần thiết như chiến đấu không đối không, tấn công mục tiêu trên mặt đất và thực hành các chiến thuật phức tạp khác. Qua đó, giúp họ chuẩn bị tốt hơn cho các nhiệm vụ thực tế và tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu.

Huấn luyện mô phỏng không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến việc bay thực tế mà còn cho phép phi công thử nghiệm các kỹ thuật mới và phức tạp trong một môi trường được kiểm soát. Điều này không chỉ giúp nâng cao kỹ năng cá nhân mà còn tăng cường sự tự tin và khả năng ra quyết định trong các tình huống áp lực cao.

Ngoài ra, công nghệ mô phỏng cũng cho phép các nhà huấn luyện theo dõi và đánh giá hiệu suất của phi công một cách chính xác hơn. Dữ liệu được thu thập từ các buổi huấn luyện có thể được phân tích để xác định các lĩnh vực cần cải thiện và đề xuất các chương trình huấn luyện cụ thể.

Tổng thể, việc tích hợp công nghệ cao vào chương trình huấn luyện của phi công máy bay chiến đấu Mỹ đã mang lại những lợi ích đáng kể. Nó không chỉ nâng cao hiệu quả của quá trình huấn luyện mà còn góp phần tăng cường an toàn và sẵn sàng chiến đấu cho lực lượng không quân.

Hiện tại, Không quân Mỹ đang tiếp tục phát triển và tích hợp các công nghệ mới vào chương trình huấn luyện của mình. Sự phát triển này nhằm mục đích duy trì lợi thế công nghệ và đảm bảo rằng các phi công được trang bị tốt nhất để đối mặt với các thách thức trong tương lai.

Không quân Ukraina đã xác nhận một sự cố liên quan đến máy bay chiến đấu Mirage2000 vào tối ngày 22/7, khi một chiếc máy bay thuộc loại này gặp lỗi kỹ thuật và buộc phi công phải thực hiện phóng ghế thoát hiểm an toàn.

Sự cố xảy ra khi phi công đang thông báo về lỗi thiết bị cho người quản lý chuyến bay thì sự cố kỹ thuật nghiêm trọng xảy ra. Rất may là không có thương vong nào được ghi nhận và phi công hiện đang trong tình trạng ổn định. Không quân Ukraina đánh giá cao hành động thành thạo của phi công trong tình huống khẩn cấp, cho thấy sự chuyên nghiệp và kỹ năng cao trong việc xử lý tình huống nguy cấp.

Ngay sau sự việc, một ủy ban đặc biệt đã được thành lập để điều tra nguyên nhân cụ thể của vụ việc, nhằm làm rõ nguyên nhân dẫn đến lỗi kỹ thuật nghiêm trọng này. Về phần này, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã xác nhận rằng chiếc Mirage2000 gặp nạn không phải do tác động từ bên ngoài, mà do lỗi kỹ thuật.

Những chiếc Mirage2000 mà Ukraina đang vận hành là một phần của gói viện trợ quân sự từ Pháp, công bố vào tháng 6/2024, bao gồm cả chương trình đào tạo phi công. Đáng nói, Ukraina mới nhận được những chiếc Mirage2000 đầu tiên vào tháng 2/2025 và nhanh chóng đưa vào hoạt động chiến đấu một tháng sau đó.

Sự cố lỗi kỹ thuật này đã khiến nhiều chuyên gia đặt câu hỏi về mức độ thành thạo của phi công Ukraina khi vận hành Mirage2000, đồng thời đặt vấn đề về việc liệu Kiev có đang sử dụng hiệu quả tài nguyên viện trợ quân sự hay không. Liệu rằng các chương trình đào tạo phi công có đủ để đảm bảo an toàn cho các chuyến bay chiến đấu hay không?

Mirage2000 là máy bay tiêm kích siêu thanh thế hệ thứ 4, được giới thiệu lần đầu bởi Dassault Aviation vào những năm 1970. Biến thể Mirage2000-5, ra mắt năm 1999, sở hữu hệ thống điện tử hàng không nâng cấp, khả năng chiến đấu không đối không và không đối đất được cải thiện, cùng với hệ thống cảm biến và điều khiển tiên tiến. Là một trong những máy bay chiến đấu hiện đại và mạnh mẽ, Mirage2000 đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường năng lực phòng không của Không quân Ukraina.

Một vụ tai nạn thảm khốc đã xảy ra vào chiều ngày hôm nay khi một chiếc chiến đấu cơ F-7 BGI của không quân Bangladesh rơi xuống khuôn viên trường Milestone ở khu Uttara, Dhaka. Máy bay này cất cánh lúc 13h để thực hiện nhiệm vụ huấn luyện và chỉ ít lâu sau đó đã rơi xuống, bốc cháy dữ dội.

Vụ tai nạn đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng, với phi công cùng ít nhất 19 người khác tại trường thiệt mạng, và hơn 170 người bị thương do bỏng. Hầu hết các nạn nhân là học sinh của trường Milestone, một trong những trường học lớn tại khu vực với khoảng 2.000 học sinh, từ tiểu học đến lớp 12. Tại thời điểm xảy ra tai nạn, nhiều học sinh đang trong tiết học hoặc làm bài kiểm tra.

Sự việc đã gây ra sự hoảng loạn trong cha mẹ học sinh và người dân địa phương. Họ đã kéo đến trường, sử dụng mọi phương tiện sẵn có để đưa các nạn nhân vào bệnh viện. Hiện trường vụ tai nạn là một cảnh tượng hỗn loạn với nhiều mảnh vỡ của máy bay và các vật liệu khác rải rác khắp nơi.

Lãnh đạo lâm thời Bangladesh Muhammad Yunus đã bày tỏ đau buồn sâu sắc về sự việc. Ông gọi đây là nỗi mất mát không thể bù đắp với lực lượng không quân cũng như các học sinh, phụ huynh, giáo viên và nhân viên nhà trường Milestone.

Không quân Bangladesh đã mở cuộc điều tra về nguyên nhân chiến đấu cơ F-7 rơi xuống khu vực đông dân cư. Mục tiêu của cuộc điều tra là xác định rõ nguyên nhân của vụ tai nạn và tìm cách ngăn chặn những sự việc tương tự xảy ra trong tương lai.

Chiếc F-7 BGI là biến thể hiện đại nhất về công nghệ của dòng tiêm kích F-7 do Tập đoàn Máy bay Thành Đô của Trung Quốc sản xuất. Bangladesh đã mua 16 chiếc F-7 BGI trong giai đoạn 2011-2013 trong nỗ lực hiện đại hóa không quân. Đây là một phần trong những nỗ lực của không quân Bangladesh nhằm nâng cao khả năng phòng thủ và bảo vệ quốc gia.

Thông tin thêm về vụ tai nạn có thể được cung cấp sau khi cuộc điều tra hoàn tất.

Không quân Bangladesh đang tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng để hỗ trợ các nạn nhân và điều tra nguyên nhân vụ tai nạn.