Nghị định 207/2025 mới đây đã được ban hành, mở rộng quyền chủ động làm mẹ cho phụ nữ độc thân. Theo đó, họ có thể thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bao gồm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), mà không cần phải có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi và mở rộng cơ hội cho phụ nữ độc thân có thể thực hiện hóa ước mơ làm mẹ của mình.

Trước đây, tại Nghị định số 10/2015, chỉ những cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mới được áp dụng kỹ thuật này. Tuy nhiên, với sự thay đổi trong Nghị định 207, nhiều chị em độc thân có nguyện vọng hỗ trợ sinh sản để làm mẹ giờ đây có thể thực hiện quyền lợi của mình một cách dễ dàng hơn.

TS.BS Bạch Huy Anh, Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, cho biết một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản là nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận tinh trùng. Nguyên tắc này tiếp tục được duy trì để đảm bảo các quy định về đạo đức và pháp luật. Đồng thời, các tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới quy định về ngân hàng tinh trùng cũng yêu cầu những tinh trùng không định danh, không được cho ngẫu nhiên mà phải hoán đổi theo quy định của pháp luật.

Các yêu cầu nghiêm ngặt đối với tinh trùng hiến tặng bao gồm người cho phải khỏe mạnh, không dị tật, các bệnh di truyền, ở lứa tuổi nhất định, và ngoài không định danh phải có trình độ học vấn rất tốt thì mới được đưa vào mẫu ở ngân hàng tinh trùng. Điều này đảm bảo chất lượng và an toàn cho cả người nhận và đứa trẻ tương lai.

BSCK I Nguyễn Thị Nhã, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, cũng chia sẻ rằng người phụ nữ nào cũng có quyền được sinh con, trong đó có phụ nữ độc thân. Hiện nay, nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại như bơm tinh trùng vào buồng trứng (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)… giúp phụ nữ đơn thân có nguyện vọng đều có thể hiện thực hóa ước mơ làm mẹ của mình.

Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, đã ghi nhận số lượng phụ nữ chủ động đi trữ trứng tăng nhanh, lên tới vài trăm ca/năm, hầu hết đều là phụ nữ độc thân, độ tuổi trung bình phổ biến là 33-40 tuổi. Sự gia tăng này cho thấy nhu cầu và mong muốn làm mẹ của phụ nữ độc thân ngày càng tăng.

Theo Bộ Y tế, kỹ thuật IVF được thực hiện tại Việt Nam từ năm 1998, đến nay đã có hơn 150.000 trẻ ra đời từ kỹ thuật này. Hiện toàn quốc có hơn 50 cơ sở hỗ trợ sinh sản, làm chủ nhiều kỹ thuật tiên tiến trên thế giới, có những trung tâm có tỷ lệ điều trị IVF thành công lên đến 70%, tương đương các trung tâm hỗ trợ sinh sản lớn trên thế giới, với chi phí thực hiện chỉ bằng 1/3 đến 1/5 so với nhiều nước trong khu vực.

Từ ngày 1.10.2025, Nghị định 207/2025/NĐ-CP sẽ chính thức có hiệu lực, quy định chi tiết về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Nghị định này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc quản lý và điều chỉnh các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, nhằm đảm bảo quyền lợi và sức khỏe của các bên liên quan.

Theo Nghị định 207/2025/NĐ-CP, chỉ các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân không có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật có nguyện vọng mới được thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Điều này nhằm đảm bảo rằng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chỉ được sử dụng cho những trường hợp thực sự cần thiết và có đủ điều kiện.

Về việc hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi, Nghị định quy định rõ rằng phải tuân thủ nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ và sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng trên nguyên tắc vô danh. Điều này giúp bảo vệ quyền riêng tư và đảm bảo tính an toàn cho cả người hiến và người nhận.

Nghị định cũng quy định cụ thể về thủ tục mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Theo đó, các cặp vợ chồng vô sinh cần gửi hồ sơ đề nghị đến cơ sở khám chữa bệnh được phép thực hiện kỹ thuật này, bao gồm đơn đề nghị, xác nhận của UBND cấp xã và giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân thích. Người mang thai hộ cần chứng minh đã từng sinh con với giấy khai sinh, giấy chứng sinh hoặc bản xác nhận của UBND cấp xã. Những quy định này giúp đảm bảo rằng việc mang thai hộ được thực hiện một cách minh bạch và đúng pháp luật.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP cũng định nghĩa rõ về các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm và thụ tinh nhân tạo. Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp kết hợp noãn và tinh trùng trong ống nghiệm để tạo thành phôi. Thụ tinh nhân tạo là phương pháp đưa tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung để tạo điều kiện thuận lợi cho sự thụ tinh. Những định nghĩa này giúp làm rõ các khái niệm và tạo cơ sở cho việc thực hiện và quản lý các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Vô sinh được định nghĩa là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống có quan hệ tình dục, không sử dụng biện pháp tránh thai mà người phụ nữ vẫn không có thai; hoặc phụ nữ, nam giới có khuyết tật hoặc tình trạng bệnh lý dẫn đến suy giảm khả năng sinh con. Định nghĩa này giúp thống nhất cách hiểu và tạo cơ sở cho việc xác định và hỗ trợ các trường hợp vô sinh.

Tổng quan, Nghị định 207/2025/NĐ-CP là một văn bản pháp lý quan trọng, quy định chi tiết về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Nghị định này không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi và sức khỏe của các bên liên quan mà còn góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ sinh sản ở Việt Nam.

Một thống kê gần đây tại Anh cho thấy ngày càng nhiều người cao tuổi đang tìm đến phương pháp mang thai hộ để có con, điều này đã gây ra một làn sóng phản đối từ các nhà hoạt động xã hội. Số liệu từ Cơ quan Tư vấn Tòa án Gia đình và Trẻ em (Cafcass) chỉ ra rằng số lượng đơn đăng ký xin có con nhờ phương pháp mang thai hộ từ những người trên 80 tuổi đang tăng lên đáng kể trong giai đoạn từ 2020 đến 2025.

Mặc dù không tiết lộ con số chính xác, Cafcass cho biết xu hướng người lớn tuổi tại Anh có con nhờ mang thai hộ đang tăng lên, bao gồm 416 đơn từ người ở độ tuổi 50 và 43 đơn ở tuổi 60 trong giai đoạn này. Đáng chú ý, số đơn từ nam giới tuổi 50 đã tăng hơn gấp đôi, từ 44 trường hợp năm 2020 lên 95 trường hợp vào đầu năm 2025.

Helen Gibson, người sáng lập nhóm vận động Surrogacy Concern, bày tỏ sự bất ngờ và lo ngại về xu hướng này. Bà cho rằng đây là một hành động ích kỷ và chính phủ cần cân nhắc kỹ lưỡng về lợi ích của đứa trẻ. Bà Gibson cũng nhấn mạnh rằng việc mọi người có thể có con nhờ mang thai hộ hàng chục năm sau khi đã qua tuổi sinh sản tự nhiên là không hợp lý.

Nhiều người lớn tuổi tại Anh đã có con nhờ các phương pháp mang thai hộ, và một số đã tìm đến dịch vụ mang thai hộ ở nước ngoài do luật pháp Anh ngăn cấm các thỏa thuận thương mại. Chính phủ Anh đang được kêu gọi khẩn trương ngăn chặn các đơn xin con theo cách này.

Một trường hợp gần đây đã gây chú ý khi cặp vợ chồng 72 tuổi tại Anh đã được tòa án chấp thuận trở thành cha mẹ hợp pháp của bé trai 14 tháng tuổi, chào đời bằng phương pháp mang thai hộ. Quyết định này được đưa ra bất chấp lo ngại của thẩm phán về việc họ có thể qua đời trước khi con trưởng thành.

Hiện tại, Anh không có giới hạn độ tuổi đối với người muốn có con qua mang thai hộ, nhưng các nhà vận động đang kêu gọi chính phủ hành động để đóng lỗ hổng cho phép mọi người lách luật cấm mang thai hộ thương mại trong nước. Điều này đặt ra câu hỏi về việc liệu có cần thiết phải có các quy định chặt chẽ hơn để bảo vệ quyền lợi của cả người lớn tuổi muốn có con và đứa trẻ được sinh ra thông qua phương pháp này.

Các chuyên gia và nhà hoạt động xã hội đang kêu gọi chính phủ Anh xem xét lại và cập nhật các quy định liên quan đến mang thai hộ, nhằm đảm bảo rằng lợi ích của đứa trẻ và quyền lợi của tất cả các bên liên quan được bảo vệ. Việc này cũng sẽ giúp ngăn chặn những trường hợp người lớn tuổi lợi dụng kẽ hở trong luật pháp để có con.

Tương tự, một số nước khác cũng đang xem xét lại các quy định về mang thai hộ để tránh những trường hợp tương tự. Các chính phủ đang ở trong tình thế khó khăn khi phải cân bằng giữa quyền tự do cá nhân và việc bảo vệ lợi ích của đứa trẻ.

Để giải quyết vấn đề này, cần có sự tham gia của nhiều bên, bao gồm cả các chuyên gia y tế, pháp lý và xã hội. Một giải pháp toàn diện và nhân đạo là cần thiết để đảm bảo rằng tất cả các bên liên quan đều được bảo vệ và có lợi ích được quan tâm.

Tham khảo thêm thông tin từ các nguồn khác nhau về vấn đề mang thai hộ tại https://www.gov.uk/government/collections/child-and-family-care-procedural-guidance và https://www.cafcass.gov.uk/ để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này.