Luật An toàn thực phẩm hiện hành đã được triển khai hơn 12 năm, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phát triển đa dạng, phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với người tiêu dùng. Bộ Y tế đã chỉ ra rằng một số quy định trong luật hiện hành còn thiếu tính đồng bộ, nhiều nội dung không còn phù hợp với thực tiễn, chưa theo kịp sự phát triển của ngành thực phẩm và xu hướng hội nhập quốc tế.

Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm vẫn còn tồn tại sự chồng chéo, chưa thống nhất, dẫn đến việc giám sát, kiểm tra chất lượng thực phẩm, đặc biệt là nhóm thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung còn nhiều lỗ hổng. Công tác hậu kiểm sau khi cơ sở tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm chưa thực sự hiệu quả, trong khi tình trạng thực phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái vẫn diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong xã hội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân.

Hiện tại, vẫn còn thiếu cơ chế thu hồi giấy chứng nhận hoặc tạm dừng cung cấp dịch vụ công đối với các cơ sở vi phạm. Việc phân định trách nhiệm giữa cơ sở sản xuất và đơn vị đứng tên công bố sản phẩm chưa rõ ràng, dễ gây khó khăn trong xử lý vi phạm. Trước yêu cầu cấp thiết, Bộ Y tế đã tổng kết toàn diện việc thực hiện Luật An toàn thực phẩm, chỉ ra bất cập và xây dựng Dự thảo Luật sửa đổi.

Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) gồm 11 chương, 51 điều, đề cập đầy đủ các nội dung như quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong bảo đảm an toàn thực phẩm; điều kiện sản xuất, kinh doanh; hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu; quảng cáo, ghi nhãn; kiểm nghiệm, đánh giá nguy cơ và quản lý rủi ro; thông tin truyền thông và vai trò quản lý nhà nước.

Để hoàn thiện dự thảo luật một cách chặt chẽ và bài bản, Bộ Y tế đã yêu cầu các bộ, ngành trung ương tiếp tục đóng góp ý kiến, đồng thời chỉ đạo sở y tế các tỉnh, thành phố nhanh chóng tham mưu cho UBND cấp tỉnh có văn bản góp ý gửi về Bộ Y tế để kịp tổng hợp, trình Chính phủ và Quốc hội đúng tiến độ. Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10/2025.

Trong quá trình hoàn thiện, một trong những nội dung trọng tâm được chú ý là làm rõ đầu mối quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường hậu kiểm, kiểm soát chất lượng lưu thông và áp dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc, quản lý dữ liệu, đánh giá nguy cơ và cảnh báo rủi ro. Dự thảo cũng đề xuất tăng cường mức xử phạt hành chính, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh thực phẩm qua mạng, xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành trong quá trình tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, nhiều ý kiến cho rằng cần có hướng dẫn chi tiết, phân loại rõ ràng các hành vi vi phạm để áp dụng mức phạt phù hợp. Những hành vi ít nghiêm trọng không nên bị xử phạt ở mức quá cao nhằm tránh gây áp lực không cần thiết cho các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, hàng quán vỉa hè. Thay vào đó, cần chú trọng đến các hình thức hỗ trợ, hướng dẫn chuyển đổi, nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ quy định pháp luật.

Cùng với đó, việc huy động cộng đồng tham gia giám sát an toàn thực phẩm cũng được xem là giải pháp quan trọng. Các cơ chế như đường dây nóng, tiếp nhận phản ánh từ người dân, khen thưởng người tố giác vi phạm sẽ giúp nâng cao hiệu quả giám sát xã hội và thúc đẩy tính minh bạch trong quản lý thực phẩm.

Quảng cáo thực phẩm chức năng trên mạng xã hội thời gian qua đã trở thành một vấn đề đáng báo động. Việc những hình ảnh bác sĩ, áo blouse trắng xuất hiện dày đặc trong các đoạn clip quảng cáo sản phẩm đã làm dấy lên lo ngại về tính xác thực và độ tin cậy của những quảng cáo này. Tuy nhiên, với sự ra đời của Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) mà Chính phủ đang lấy ý kiến, có thể nói thời kỳ mập mờ này sẽ khép lại.

Dự thảo luật này mở ra một chương mới trong quản lý quảng cáo thực phẩm, đặc biệt là trên môi trường số – nơi đã trở thành ‘mảnh đất màu mỡ’ cho những nội dung đánh vào niềm tin và tâm lý lo sợ bệnh tật của người tiêu dùng. Việc quản lý và kiểm soát chặt chẽ quảng cáo thực phẩm trên mạng xã hội không chỉ giúp bảo vệ người tiêu dùng mà còn góp phần tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và công bằng cho các doanh nghiệp.

Thực phẩm chức năng là những sản phẩm được nhiều người tiêu dùng sử dụng để bồi bổ sức khỏe hoặc phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, với sự phổ biến của internet và mạng xã hội, việc quảng cáo thực phẩm chức năng đã trở nên dễ dàng và phổ biến hơn bao giờ hết. Nhiều quảng cáo thường xuyên sử dụng hình ảnh bác sĩ, hình ảnh bệnh viện, và những ngôn từ khoa học để tạo ấn tượng và thuyết phục người tiêu dùng.

Nhưng đáng lo ngại là nhiều quảng cáo trong số này thường không được kiểm chứng hoặc không chính xác, dẫn đến việc người tiêu dùng bị hiểu lầm hoặc bị lừa đảo. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và tài chính của người tiêu dùng mà còn làm mất niềm tin vào hệ thống quản lý và quảng cáo thực phẩm.

Chính vì vậy, Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) đang được xem là một giải pháp cần thiết và kịp thời. Dự thảo luật này đề xuất các quy định chặt chẽ hơn về quảng cáo thực phẩm, bao gồm yêu cầu về tính xác thực của nội dung quảng cáo, trách nhiệm của người quảng cáo và các cơ quan quản lý.

Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo luật là việc yêu cầu các quảng cáo thực phẩm phải được kiểm chứng và có cơ sở khoa học. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp phải cung cấp bằng chứng khoa học để chứng minh hiệu quả và an toàn của sản phẩm trước khi được phép quảng cáo.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng đề xuất tăng cường vai trò của các cơ quan quản lý trong việc giám sát và xử lý các trường hợp quảng cáo thực phẩm vi phạm. Các cơ quan chức năng sẽ có thẩm quyền yêu cầu các doanh nghiệp ngừng quảng cáo nếu phát hiện nội dung quảng cáo không chính xác hoặc không được kiểm chứng.

Với những quy định mới này, người tiêu dùng có thể yên tâm hơn khi tiếp cận thông tin về thực phẩm chức năng trên mạng xã hội. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng sẽ phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt hơn để đảm bảo tính trung thực và minh bạch trong quảng cáo sản phẩm của mình.

Việc Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) được ban hành và có hiệu lực sẽ là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh. Hy vọng rằng, với sự vào cuộc của các cơ quan quản lý và sự chung tay của cộng đồng, tình trạng quảng cáo thực phẩm chức năng mập mờ trên mạng xã hội sẽ được giải quyết triệt để.

Bộ Y tế hiện đang chủ trì việc dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) với mục tiêu giải quyết các hạn chế và vướng mắc phát sinh trong quá trình thi hành Luật An toàn thực phẩm hiện hành. Kể từ khi được ban hành và thực thi hơn 15 năm qua, Luật An toàn thực phẩm đã đạt được một số kết quả tích cực trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, vướng mắc và bất cập cần được giải quyết.

Một trong những vấn đề bất cập nổi bật là một số quy định trong Luật An toàn thực phẩm hiện hành không đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong hệ thống pháp luật, cũng như không còn phù hợp với thực tiễn. Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiện nay chưa thật sự hiệu quả trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm chức năng trong quá trình sản xuất và lưu thông trên thị trường. Bên cạnh đó, mô hình tổ chức bộ máy quản lý về an toàn thực phẩm trên toàn quốc chưa thật sự tinh gọn và thống nhất, chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao.

Công tác hậu kiểm, kiểm tra và giám sát sau khi thực phẩm tự công bố và đăng ký bản công bố còn chưa thường xuyên và hiệu quả. Tình trạng thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng vẫn diễn ra phổ biến, gây ra nhiều bức xúc trong dư luận. Những vấn đề này cho thấy cần có những điều chỉnh và bổ sung kịp thời để nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn thực phẩm.

Trước những bất cập trên, dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) đề xuất bổ sung một số hành vi nghiêm cấm khi thực hiện quảng cáo và kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử. Cụ thể, dự thảo đề xuất nghiêm cấm quảng cáo thực phẩm sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn đối với người tiêu dùng; sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, danh nghĩa của các đơn vị, cơ sở y tế, nhân viên y tế, ý kiến của người bệnh, lời nói, bài viết của nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm.

Dự thảo cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung mức tiền phạt cụ thể đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo tính chất và mức độ vi phạm. Nếu gây thiệt hại, phải bồi thường và khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật. Mức phạt tiền đối với vi phạm hành chính được thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, với mức phạt tiền tối đa là 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức.

Đáng chú ý, trong trường hợp áp dụng mức phạt cao nhất theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính mà vẫn còn thấp hơn 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm, thì mức phạt được áp dụng không quá 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm. Điều này nhằm đảm bảo tính hiệu quả và sự nghiêm minh trong việc xử lý các vi phạm về an toàn thực phẩm.

Việc xây dựng Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) là rất cần thiết và cấp thiết nhằm giải quyết kịp thời các hạn chế, vướng mắc và bất cập trong các quy định của Luật hiện hành. Mục tiêu của việc sửa đổi luật là xác định và đề cao trách nhiệm của cơ quan quản lý, doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thực phẩm, từ đó nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn và chất lượng sản phẩm thực phẩm cho người tiêu dùng.