Không gian mạng đã trở thành mặt trận chiến lược mới đòi hỏi Việt Nam phải có những bước đi quyết liệt để bảo vệ chủ quyền số. Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, đã nhấn mạnh điều này tại Hội nghị Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm của Hiệp hội. Hội nghị đã tập trung thảo luận về vai trò của Hiệp hội trong bối cảnh mới và những thách thức mà Việt Nam đang phải đối mặt trong lĩnh vực an ninh mạng.

Theo Bộ trưởng, không gian mạng hiện nay đã trở thành hạ tầng thiết yếu cho mọi hoạt động của đời sống quốc gia. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và internet đã tạo ra những thách thức mới về an toàn và an ninh mạng. Các hệ thống thông tin trọng yếu, dữ liệu cá nhân, nền tảng số của cơ quan nhà nước và doanh nghiệp đang đối mặt với nguy cơ rất lớn bị tấn công và thao túng.

Bộ trưởng đánh giá cao những nỗ lực của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia trong 6 tháng đầu năm. Hiệp hội đã tổ chức các cuộc gặp mặt, tọa đàm, góp ý xây dựng pháp luật, tuyên truyền chính sách, và tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về an ninh mạng. Đặc biệt, Hiệp hội đang tích cực chuẩn bị cho Lễ ký Công ước Hà Nội về phòng chống tội phạm trên không gian mạng, một sự kiện quan trọng trong việc xây dựng môi trường số an toàn.

Namun, Bộ trưởng cũng thẳng thắn chỉ ra rằng Hiệp hội vẫn còn nhiều việc phải làm để đạt được mục tiêu đã đề ra. Hiệp hội cần tập trung vào việc làm chủ, tự chủ về công nghệ và sản phẩm để bảo vệ chủ quyền số của Việt Nam. Bộ trưởng đề ra nhiều định hướng quan trọng cho Hiệp hội, trong đó có việc tập trung vào phát triển các chuyên gia, kỹ sư trong lĩnh vực an ninh mạng, xây dựng bộ chỉ số an toàn an ninh mạng của Việt Nam, và phấn đấu đạt thứ hạng cao trên bản đồ thế giới.

Để đạt được mục tiêu đó, Bộ trưởng mong muốn có sự hỗ trợ, đóng góp về nguồn lực và nhân lực từ Hiệp hội để tạo ra những sản phẩm cụ thể hoặc giải pháp cụ thể do chính Việt Nam làm chủ. Hiệp hội cũng cần tích cực tuyên truyền về phát triển khoa học, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, và phát triển công nghiệp an ninh mạng.

Bộ trưởng cũng đề nghị Hiệp hội đóng góp vào việc sửa đổi Luật An ninh mạng, hợp nhất Luật An ninh mạng 2018 và Luật An toàn thông tin mạng 2015 tại kỳ họp thứ 10 của Quốc hội vào tháng 10 tới. Bộ trưởng tin tưởng rằng, với sự chung tay của tất cả các bên, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia sẽ ngày càng phát triển vững mạnh, khẳng định vai trò và vị thế trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Liên quan đến công tác bảo vệ chủ quyền số, Việt Nam đang tích cực triển khai nhiều biện pháp để nâng cao năng lực bảo vệ an toàn thông tin và ngăn chặn các cuộc tấn công mạng. Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền và hỗ trợ các hoạt động này.

Trước những thách thức mới của không gian mạng, yêu cầu đặt ra là các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp phải tăng cường bảo vệ an toàn thông tin và nâng cao nhận thức về an ninh mạng. Sự tham gia tích cực của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia sẽ góp phần xây dựng một môi trường số an toàn và lành mạnh cho sự phát triển của đất nước.

Ngày 31/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành một đạo luật mới áp dụng các biện pháp xử phạt tài chính đối với những người dùng Internet tìm kiếm nội dung bị coi là “tài liệu cực đoan”. Theo đó, người vi phạm có thể phải đối mặt với khoản phạt lên tới 5.000 ruble, tương đương khoảng 64 USD, nếu bị phát hiện có chủ ý truy cập hoặc tìm kiếm các sách, bài viết, tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc hoặc các trang mạng nằm trong danh sách bị cấm. Hiện danh sách này bao gồm hơn 5.000 đầu mục.

Đạo luật mới cũng nhắm đến việc cấm quảng bá các dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) và quy định xử phạt đối với hành vi chuyển giao thẻ SIM cho người khác. Đây là hai phương pháp phổ biến mà người dùng Internet tại Nga sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập mạng. VPN cho phép người dùng tạo một kết nối mạng riêng tư và an toàn qua Internet, giúp che giấu địa chỉ IP, mã hóa dữ liệu và truy cập các trang web bị chặn hoặc giới hạn địa lý.

Trước đó, vào ngày 23/7, trong cuộc họp với Tổng thống Putin, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kỹ thuật số của Nga, Maksut Shadayev, đã giải thích rằng những quy định mới này sẽ không ảnh hưởng đến người dùng thông thường. Ông Shadayev cho biết các công cụ tìm kiếm sẽ chỉ cung cấp thông tin truy cập trái phép của người dùng cho Bộ Nội vụ trong khuôn khổ một vụ án hình sự đã được khởi tố. Đồng thời, các nhân viên thực thi pháp luật phải chứng minh được rằng người dùng đã biết trước việc truy cập tài liệu của mình là nằm trong danh sách các tài liệu cực đoan.

Vụ việc này khiến nhiều người lo ngại về việc siết chặt kiểm soát Internet và tăng cường các biện pháp giám sát trực tuyến tại Nga. Chính phủ Nga đang nỗ lực ngăn chặn truy cập trái phép vào các nội dung bị coi là cực đoan, nhưng điều này cũng làm dấy lên lo ngại về việc hạn chế quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ.

Chính phủ Nga đã và đang thực hiện nhiều biện pháp để kiểm soát Internet, bao gồm việc yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ Internet chặn truy cập vào các trang web bị cấm, và yêu cầu các công ty công nghệ lớn phải lưu trữ dữ liệu người dùng tại Nga. Nga cũng đã thông qua nhiều đạo luật liên quan đến kiểm soát Internet, bao gồm đạo luật “Yarovaya” năm 2016, yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ Internet và mạng xã hội phải lưu trữ dữ liệu người dùng trong 6 tháng và cung cấp cho cơ quan thực thi pháp luật khi cần thiết.

Luật sư chuyên về quyền kỹ thuật số, ông Anton Burkov, cho rằng đạo luật mới này sẽ làm tăng thêm gánh nặng cho người dùng Internet tại Nga. “Người dùng sẽ phải rất cẩn thận khi truy cập Internet, vì họ có thể bị phạt nếu truy cập vào các trang web bị cấm. Điều này sẽ làm giảm quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ”, ông Burkov nói.

Tổng thống Putin đã ký ban hành nhiều đạo luật liên quan đến kiểm soát Internet trong những năm gần đây. Chính phủ Nga cho rằng các biện pháp này là cần thiết để đảm bảo an ninh quốc gia và ngăn chặn tội phạm. Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền và các chuyên gia về quyền kỹ thuật số cho rằng các biện pháp này là quá mức và vi phạm quyền tự do của người dùng Internet.

Ngày 18/7, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã thực hiện lệnh tạm giữ đối với Nguyễn Văn Cương, 35 tuổi, trú tại phường Nếnh, tỉnh Bắc Ninh, và Vương Hữu Doanh, 26 tuổi, trú tại xã Liên Bão, tỉnh Bắc Ninh. Cả hai đều bị tạm giữ để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng, liên quan đến vụ xô xát giữa Cương và Ngô Văn Quyền tại đường Lý Nhân Tông vào tối ngày 15/7.

Theo kết quả điều tra ban đầu, Cương đã điều khiển ô tô và đi ngược chiều trên đường Lý Nhân Tông, dẫn đến xô xát với Quyền. Vương Hữu Doanh, là bạn của Quyền, đã sử dụng điện thoại để ghi lại toàn bộ quá trình xảy ra và sau đó dọa sẽ yêu cầu Cương phải xin lỗi và bồi thường. Không dừng lại ở đó, Doanh còn yêu cầu Quyền lái xe chặn đầu xe của Cương khi Cương chuẩn bị rời đi. Vụ việc đã gây ra tình trạng ách tắc giao thông và thu hút sự quan tâm của nhiều người dân, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự tại khu vực.

Để hiểu rõ hơn về hành vi gây rối trật tự công cộng và góc nhìn pháp lý đối với hành vi của Nguyễn Văn Cương và Vương Hữu Doanh, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Luật sư Chu Quang Quyến từ Công ty Luật TNHH Hà Trọng Đại và Cộng sự. Theo Luật sư Chu Quang Quyến, hành vi gây rối trật tự công cộng được quy định tại Điều 318 Bộ luật Hình sự. Hành vi này không chỉ xâm phạm đến trật tự an ninh xã hội mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt ổn định của cộng đồng và nguyên tắc an toàn tại nơi công cộng.

Luật sư Quyến phân tích, trong vụ việc này, Vương Hữu Doanh đã tham gia tích cực vào việc gây rối trật tự công cộng bằng cách quay video và xúi giục Quyền chặn đường Cương. Hành vi này đã làm tình hình thêm phức tạp, gây ra tình trạng ách tắc giao thông và ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự tại khu vực. Video mà Doanh quay được sau đó lan truyền trên mạng xã hội, gây ra dư luận xấu trong quần chúng nhân dân. Hành vi này cũng vi phạm các điều cấm của Luật An ninh mạng và vi phạm quy tắc ứng xử trên mạng xã hội.

Như vậy, đã có đủ căn cứ và dấu hiệu để Cơ quan điều tra tiến hành tạm giữ để điều tra Doanh và Cương về hành vi gây rối trật tự công cộng. Việc tạm giữ này nhằm mục đích điều tra, làm rõ các hành vi của cả hai cá nhân và xử lý theo quy định của pháp luật, đảm bảo trật tự công cộng và an ninh xã hội tại tỉnh Bắc Ninh.

Bộ Công an đang lấy ý kiến về dự thảo Luật An ninh mạng (sửa đổi), với mục tiêu tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng. Dự thảo đề xuất các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet và dịch vụ gia tăng trên không gian mạng tại Việt Nam phải thực hiện xác thực thông tin người dùng khi đăng ký tài khoản số và áp dụng các biện pháp bảo mật tài khoản.

Ngoài ra, các doanh nghiệp này cũng sẽ phải cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu. Đây là một trong những quy định nhằm nâng cao khả năng quản lý và bảo vệ an ninh mạng trong bối cảnh hiện nay.

Một quy định đáng chú ý khác trong dự thảo là các nhà mạng sẽ phải ngăn chặn và gỡ bỏ thông tin, dịch vụ, ứng dụng vi phạm pháp luật trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được yêu cầu. Biện pháp này nhằm nhanh chóng loại bỏ các nội dung xấu, độc hại trên mạng internet, bảo vệ người dùng và đảm bảo an ninh mạng.

Bộ Công an cho biết thực tiễn trong những năm qua đã cho thấy không gian mạng đang đặt ra nhiều nguy cơ mới đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Các hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng và lộ, mất bí mật nhà nước tại Việt Nam đang diễn ra ngày càng phức tạp.

Trong bối cảnh đó, việc sửa đổi Luật An ninh mạng là cần thiết để thực hiện Nghị quyết số 18/2017 của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy. Theo đó, nhiệm vụ bảo đảm an toàn thông tin mạng được chuyển từ Bộ Thông tin và Truyền thông sang Bộ Công an.

Dự kiến, chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét và thông qua dự án Luật An ninh mạng sửa đổi tại kỳ họp thứ 10 vào cuối năm nay. Việc hoàn thiện thể chế và chính sách pháp luật để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng được coi là cần thiết và cấp bách.

Thông tin chi tiết về dự thảo Luật An ninh mạng (sửa đổi) có thể được tìm hiểu tại trang web của Bộ Công an.

Bộ Công an đề xuất các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử và lưu trữ dữ liệu phải tích hợp hệ thống lọc phần mềm độc hại trong toàn bộ quá trình gửi, nhận và lưu trữ thông tin. Đề xuất này được nêu trong dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi, hiện đang được lấy ý kiến từ các bộ, ngành.

Dự luật được xây dựng trên cơ sở hợp nhất hai văn bản pháp luật hiện hành là Luật An toàn thông tin mạng (2015) và Luật An ninh mạng (2018). Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo là quy định cụ thể về việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý phần mềm độc hại.

Theo đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử, truyền đưa và lưu trữ thông tin phải triển khai hệ thống giám sát, lọc mã độc trong suốt quá trình vận hành, đồng thời có trách nhiệm báo cáo cho cơ quan chức năng có thẩm quyền. Các nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng phải thực hiện các biện pháp ngăn chặn hành vi phát tán phần mềm độc hại.

Các cơ quan, tổ chức và cá nhân có trách nhiệm tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo an toàn thông tin. Dự thảo luật cũng đưa ra định nghĩa phần mềm độc hại là các chương trình có khả năng gây rối loạn hệ thống thông tin hoặc thực hiện các hành vi xâm nhập trái phép như sao chép, chỉnh sửa, xóa dữ liệu trong hệ thống.

Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ phát triển Internet nhanh nhất thế giới và dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng tên miền quốc gia .vn. Cùng với đó, Việt Nam đang tiến tới mô hình chính phủ điện tử toàn diện, với dân số trẻ, trình độ học vấn cao và tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội cùng các nền tảng trực tuyến ở mức cao.

Quốc gia này cũng thường xuyên nằm trong top 10 nước có lưu lượng dữ liệu xuyên biên giới lớn nhất toàn cầu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy an ninh mạng vẫn đang đối mặt nhiều rủi ro nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và quyền lợi hợp pháp của người dân, tổ chức.

Các cuộc tấn công mạng, hoạt động gián điệp mạng và tình trạng rò rỉ, mất mát thông tin bí mật Nhà nước ngày càng tinh vi và phức tạp. Tin tặc liên tục nâng cấp mã độc, triển khai các chiến dịch tấn công có chủ đích nhằm vào hệ thống mạng của các cơ quan Trung ương, doanh nghiệp lớn và tập đoàn trọng điểm.

Trước tình hình này, Bộ Công an nhấn mạnh sự cần thiết phải khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng và siết chặt công tác phòng, chống tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân. Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo luật này tại kỳ họp thứ 10 diễn ra vào cuối năm nay.