Xu hướng nhân vật hoạt hình ảo xuất hiện trên mạng xã hội nhờ công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phổ biến. Các nhân vật ảo này không chỉ có khả năng tương tác với người dùng mà còn có thể kiếm tiền như người thật. Công nghệ AI đã cho phép tạo ra các nhân vật ảo với hình ảnh và giọng nói giống như người thật, mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực giải trí ảo.

Một ví dụ nổi bật là Kizuna AI, một nhân vật hoạt hình Nhật Bản xuất hiện trên YouTube từ năm 2016. Kizuna AI có thể livestream, phản hồi bình luận, làm video chơi game và xây dựng một cộng đồng fan trung thành. Tại Hàn Quốc, SM Entertainment đã phát triển nhân vật Naevis, một thành viên ảo trong nhóm nhạc aespa. Naevis đã ra mắt ca khúc riêng với giọng hát và ngoại hình do AI tạo ra. Các chuyển động biểu diễn của Naevis đều được dựng bằng công nghệ ảo hóa thời gian thực.

Công nghệ này không còn xa lạ với nhiều người. Các nền tảng như Synthesia, ElevenLabs và DeepBrain AI cho phép bất kỳ ai tạo ra một người dẫn chương trình ảo hay streamer ảo chỉ từ văn bản và một mẫu giọng. Điều này đã mở ra khả năng cho nhiều người tạo ra các nhân vật ảo của riêng mình.

Tuy nhiên, sự lan rộng của idol ảo cũng làm dấy lên câu hỏi về quyền sở hữu và mặt trái của công nghệ này. Ai đứng sau những nhân vật ảo này? Và người hâm mộ có biết họ đang tương tác với một AI? Nhiều nền tảng đã bắt đầu siết kiểm duyệt để ngăn chặn việc lạm dụng hình ảnh và danh tính. YouTube yêu cầu người đăng video khai báo rõ nếu sử dụng giọng hoặc hình ảnh mô phỏng người thật bằng AI.

Một vấn đề pháp lý khác là quyền sở hữu: ai thực sự sở hữu nhân vật ảo? Là người lập trình, studio sản xuất, nền tảng đăng tải hay AI tự tạo ra nội dung? Đây là những câu hỏi mà ngành công nghiệp giải trí ảo đang phải đối mặt.

Các video chó mèo được AI nhân hóa theo mô típ ngôn tình và kịch tính đang gây sốt trên mạng xã hội Trung Quốc, với hàng trăm triệu lượt xem. Sự phổ biến của các nhân vật ảo này đã đặt ra câu hỏi về tương lai của ngành giải trí và cách mà công nghệ AI sẽ tiếp tục thay đổi cách chúng ta tương tác với các nhân vật ảo.

Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển bùng nổ như hiện nay, việc minh bạch hóa hoạt động quảng cáo thông qua người có ảnh hưởng đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Mục đích chính của việc này là bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì sự minh bạch, lành mạnh của thị trường.

Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội đã làm thay đổi hoàn toàn cách thức mà người tiêu dùng tiếp cận thông tin và ra quyết định mua sắm. Người tiêu dùng hiện nay ngày càng đặt niềm tin vào ý kiến của người thân, bạn bè hoặc những người có ảnh hưởng – những cá nhân thường chia sẻ trải nghiệm cá nhân của họ. Điều này tạo ra cảm giác gần gũi và chân thực, giúp người tiêu dùng có thể dễ dàng tiếp nhận thông tin và đưa ra quyết định mua sắm.

Tuy nhiên, chính niềm tin này cũng dễ bị lợi dụng bởi nhiều người có ảnh hưởng và nhãn hàng. Họ thường lồng ghép nội dung quảng cáo vào các bài đăng mà không công khai rằng đó là quảng cáo. Điều này khiến người xem tưởng rằng họ đang được giới thiệu sản phẩm một cách chân thành. Hậu quả của việc này là người tiêu dùng không thể đưa ra quyết định mua sắm một cách tỉnh táo, đặc biệt là khi họ tin tưởng tuyệt đối vào lời khuyên từ người nổi tiếng mà không nghi ngờ gì về mục đích thật sự phía sau.

Thực tế cho thấy rằng, nhiều người tiêu dùng đã bị cuốn theo cảm xúc cá nhân và tin tưởng vào những lời giới thiệu mà không biết rằng đó là quảng cáo. Điều này dẫn đến tình trạng mua phải sản phẩm không đúng chất lượng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn của người dùng.

Đại biểu Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đã chỉ ra rằng tình trạng quảng cáo trá hình đang len lỏi trên các nền tảng số và ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của giới trẻ, đặc biệt là trẻ em. Nhiều nội dung quảng cáo mang tính dung tục, lệch chuẩn văn hóa, hướng tới việc câu view, gây hiệu ứng đám đông, làm xói mòn giá trị đạo đức.

Một trong những giải pháp quan trọng được đề xuất là yêu cầu người truyền tải quảng cáo phải được kiểm soát và chứng nhận năng lực, tương tự như hướng dẫn viên du lịch. Các nền tảng mạng xã hội cũng phải chịu trách nhiệm trong việc kiểm duyệt và xác thực danh tính, mục đích của người truyền tải nội dung thương mại.

Nghị định 55/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ đã quy định rõ khái niệm người có ảnh hưởng và trách nhiệm của họ trong việc thông báo trước cho người tiêu dùng về việc mình được tài trợ để cung cấp thông tin về sản phẩm. Nếu không công khai điều này với người tiêu dùng, hoặc cung cấp thông tin không chính xác, không đầy đủ, họ sẽ bị xem xét xử phạt hành chính.

Để bảo đảm quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, đồng thời xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, yêu cầu đặt ra là các chủ thể tham gia – tổ chức, cá nhân kinh doanh và người có ảnh hưởng – phải tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về cung cấp thông tin và trách nhiệm minh bạch trong hoạt động quảng cáo.

Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cũng cho rằng cần phải có quy định chặt chẽ về người truyền tải thông tin quảng cáo, yêu cầu những người này phải được đào tạo, cấp chứng chỉ và cập nhật kiến thức định kỳ. Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm kiểm soát, thay vì chỉ làm trung gian giữa người bán và người quảng bá sản phẩm.

Trung Quốc đã tăng cường kiểm duyệt nội dung phim chiếu mạng để nâng cao chất lượng nghệ thuật và định hướng giá trị cho thanh thiếu niên. Mới đây, cơ quan quản lý của nước này đã ban hành văn bản yêu cầu chấn chỉnh và cấm thực hiện các phim chiếu mạng có nội dung xây dựng nhân vật siêu nhân, rời xa thực tế.

Văn bản này nhấn mạnh rằng những hình ảnh như vậy làm phai nhạt yếu tố chân thực trong lịch sử và không có lợi cho quá trình hình thành và phát triển tư duy của thanh thiếu niên. Các bộ phim nằm trong diện kiểm soát phần lớn là các phim ngắn được phát trên các nền tảng mạng xã hội. Hiện tại, các bộ phim ngắn có nội dung độc hại hay định hướng sai lệch đều bị gỡ bỏ trên các nền tảng.

Trong những năm gần đây, cơ quan quản lý văn hóa của Trung Quốc đã quan tâm đến dòng phim ngắn chiếu mạng, đặc biệt là sau sự bùng nổ của dòng phim này từ năm 2022 với doanh thu tăng trưởng lớn. Theo thống kê, quy mô thị trường phim ngắn tại Trung Quốc đã đạt 6,9 tỷ USD vào năm ngoái và số lượng người xem dòng phim này tăng mạnh trong những năm gần đây, đạt hơn nửa tỷ lượt xem trong năm 2024.

Để kiểm soát sự phát triển của dòng phim này, cơ quan quản lý của Trung Quốc đã tăng cường kiểm duyệt nội dung phim. Năm 2024, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc đã ban hành 2 thông báo điều chỉnh việc sản xuất các phim ngắn về đề tài trung niên và phim có yếu tố ‘tổng tài bá đạo’. Những bộ phim ngắn lấy doanh nhân làm nhân vật chính đại diện cho thành công, quyền lực và giàu có, và kết hợp với cốt truyện lãng mạn phi lý chứa đựng nhiều tình tiết xa rời thực tế, tuyên truyền lối sống sai lệch.

Cơ quan quản lý yêu cầu các bộ phim ngắn về doanh nhân cần được xây dựng đúng thực tế, tránh tạo nên những kịch bản vô lý, khiến giới trẻ bị ảnh hưởng về tư tưởng. Dòng phim này bị cấm với mục đích nâng cao chất lượng sáng tác, xây dựng hệ sinh thái sáng tạo nghệ thuật lành mạnh.

Không chỉ vậy, cơ quan quản lý của Trung Quốc cũng yêu cầu các nền tảng phát sóng phải kiểm duyệt kỹ, ngăn chặn các phim ngắn khai thác yếu tố sùng bái tiền bạc, phô trương quyền lực hay sự giàu sang. Trước đó, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc cũng ra văn bản yêu cầu chấm dứt nạn ‘thẩm mỹ ẻo lả’, cấm các nam nghệ sĩ chuộng phong cách phi giới tính, trang điểm, ăn mặc lòe loẹt, sử dụng nhiều phụ kiện.

Các cơ quan quản lý nghệ thuật Trung Quốc cho rằng đây là xu hướng thiếu chuẩn mực, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ trẻ. Các blogger lớn tại Trung Quốc cũng được yêu cầu nam tính hơn trong tạo hình. Dòng phim đam mỹ (đồng tính nam), yêu sớm, tình một đêm cũng bị cấm tại thị trường Trung Quốc.

Việc ngăn chặn dòng phim đam mỹ hay sự nữ tính hóa trong cộng đồng nam nghệ sĩ tại Trung Quốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Theo AFP, do tỷ lệ sinh tại Trung Quốc ngày càng giảm, các nhà chức trách Trung Quốc đang cố gắng khơi dậy giá trị nam tính truyền thống ở giới trẻ.