Xu hướng trẻ hóa của các bệnh lý tim mạch đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại trong cộng đồng hiện nay. Nhiều người trẻ, tưởng chừng khỏe mạnh, lại đang tự đặt mình vào tình thế nguy hiểm mà không biết. Nhồi máu cơ tim và đột quỵ, những căn bệnh tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, đang ngày càng xuất hiện nhiều hơn ở người trẻ, thậm chí cả những người trong độ tuổi 20-30.

Tại Hội nghị Khoa học thường niên của Bệnh viện Nhân dân Gia Định ngày 2/8, PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ – Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện Chợ Rẫy, đã chỉ ra rằng: “Nhóm tuổi 20-40 gần như luôn nằm trong vùng nguy cơ thấp đối với biến cố tim mạch trong 10 năm tới. Vì vậy, phần lớn không được chỉ định điều trị hoặc can thiệp sớm. Nhưng chính điều này lại dễ tạo ra tâm lý chủ quan, và đây chính là cái bẫy nguy hiểm của cơ thể.”

Theo PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ, cứ 4 người mắc bệnh tim mạch do xơ vữa thì có 1 người trong độ tuổi từ 20 đến 54. Đây là nhóm tuổi lao động chính, thường gánh vác nhiều trách nhiệm trong gia đình và xã hội nên dễ có tâm lý ‘ngại’ khám bệnh, tự cho rằng bản thân vẫn còn khỏe mạnh. Tuy nhiên, chính họ lại là nhóm có nguy cơ tổn thất lớn nhất nếu xảy ra đột ngột các biến cố y tế như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

TS.BS Võ Văn Tân – Trưởng khoa Nội Tim mạch của Bệnh viện Nhân Dân Gia Định cho biết: “Tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, mỗi năm tiếp nhận khoảng 2.200 ca đột quỵ mới, trong đó 15-20% là bệnh nhân dưới 40 tuổi. Điều này cho thấy đột quỵ không còn là căn bệnh của người lớn tuổi mà có thể tấn công bất kỳ ai.”

Các chuyên gia cho rằng các yếu tố nguy cơ như cholesterol cao, hút thuốc, lười vận động, ăn uống không lành mạnh, thiếu ngủ, stress kéo dài… nếu âm thầm tồn tại trong 10-20 năm có thể gây tổn thương nghiêm trọng mạch máu và dẫn đến biến cố tim mạch sớm. Ngoài ra, bệnh lý nền (rối loạn nhịp tim, rối loạn mỡ máu, tiểu đường) và bệnh lý tự miễn (như lupus ban đỏ hệ thống gây tắc mạch máu não) cũng là nguyên nhân tiềm ẩn.

Hiện nay, giới chuyên gia đang chuyển sang cách tiếp cận mới, đánh giá nguy cơ tim mạch dài hạn (lifetime risk) và nguy cơ tích lũy theo thời gian để kịp thời phát hiện và can thiệp sớm – ngay cả ở nhóm nguy cơ thấp. Người trẻ cần thay đổi nhận thức và hành vi ngay từ hôm nay, chủ động đi khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát các yếu tố nguy cơ, tập luyện thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh và giảm thiểu stress.

Đồng thời, hệ thống y tế cũng cần xây dựng chiến lược dự phòng sớm, toàn diện, phối hợp giữa ngành y tế – truyền thông – giáo dục và cộng đồng. “Chúng ta không thể chờ đến khi xuất hiện triệu chứng mới bắt đầu lo lắng. Cần hành động sớm để bảo vệ thế hệ tương lai khỏi gánh nặng tim mạch,” PGS.TS Hoàng Văn Sỹ khuyến cáo.

Một trường hợp đáng chú ý vừa được phát hiện tại Phòng khám Bernard, khi một bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng giai đoạn 2 thông qua một chỉ số huyết học bất thường trong lần khám sức khỏe định kỳ. Bệnh nhân L.V.T, 55 tuổi, không có bất kỳ dấu hiệu bệnh rõ ràng nào, cũng không có tiền sử hút thuốc hoặc mắc bệnh nền.

Quá trình phân tích kết quả máu đã phát hiện chỉ số hemoglobin (Hgb) chỉ còn 7,5 g/dL, thấp hơn nhiều so với ngưỡng bình thường (13,5-17,5 g/dL ở nam giới). Điều này gợi ý tình trạng thiếu máu nhược sắc nặng. Sau khi rà soát hồ sơ sức khỏe, bác sĩ đã khuyến nghị bệnh nhân nên thăm khám chuyên sâu để tìm nguyên nhân của tình trạng mất máu âm thầm, đặc biệt là loại trừ các bệnh lý đường tiêu hóa dưới, trong đó có ung thư đại tràng.

Kết quả chẩn đoán sau đó đã xác nhận sự tồn tại của một khối u ác tính ở đại tràng – giai đoạn II, chưa có dấu hiệu di căn. Bệnh nhân đã được phẫu thuật loại bỏ tổn thương và bắt đầu quá trình theo dõi định kỳ để phòng ngừa tái phát.

Ung thư đại tràng hiện đang là một trong những loại ung thư phổ biến tại Việt Nam, với hơn 16.000 ca mắc mới và gần 9.000 ca tử vong mỗi năm. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm, tỷ lệ sống sau 5 năm có thể lên tới 90%. Điều này cho thấy việc khám định kỳ và thực hiện xét nghiệm máu, nội soi đại tràng từ sau tuổi 40 là một chiến lược hiệu quả để tầm soát bệnh.

Câu chuyện này một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lắng nghe những tín hiệu âm thầm từ cơ thể và tầm soát sức khỏe định kỳ. Chỉ thông qua một chỉ số huyết học bất thường, bệnh nhân đã được phát hiện và điều trị kịp thời. Điều này cho thấy sự quan tâm đến sức khỏe của bản thân và thực hiện các biện pháp tầm soát bệnh là hết sức cần thiết trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh tật.

Ngoài ra, việc nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư đại tràng cũng rất quan trọng. Mặc dù bệnh nhân L.V.T không có dấu hiệu bệnh rõ ràng, nhưng sự thay đổi trong chỉ số hemoglobin đã giúp phát hiện bệnh. Do đó, mỗi người nên chú ý đến các dấu hiệu bất thường của cơ thể và thường xuyên thăm khám sức khỏe để phát hiện và điều trị bệnh sớm.

Sau 8 năm chờ đợi, cuối cùng chị Linh, 35 tuổi, đã có được niềm vui đón con chào đời sau khi thực hiện phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (IVF Tâm Anh TP.HCM). Chị Linh đã hạ sinh một bé gái khỏe mạnh, nặng hơn 3kg vào giữa tháng 7 vừa qua.

Chị Linh từng trải qua một ca phẫu thuật bóc u buồng trứng bên trái khi mới 15 tuổi. Khi kết hôn, chị mong muốn có con nhưng 5 năm sau vẫn chưa có tin vui. Sau khi thăm khám tại hai bệnh viện, chị được chẩn đoán rằng dự trữ buồng trứng của chị giảm nhẹ so với chỉ số trung bình ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Chồng chị Linh bị tinh trùng yếu và dị dạng, khiến việc thụ thai tự nhiên trở nên khó khăn.

Sau đó, vợ chồng chị Linh quyết định không điều trị và tiếp tục chờ đợi, nhưng 3 năm tiếp theo vẫn không có tin vui. Đến tháng 2/2024, họ quyết định đến khám tại IVF Tâm Anh TP.HCM. Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ của chồng chị Linh cho thấy tỷ lệ tinh trùng dị dạng không có phần đầu acrosome lên đến 100%. Đây là một túi nhỏ chứa các enzyme phân giải protein, giúp tinh trùng phá vỡ lớp màng bảo vệ của trứng. Sự thiếu hụt này khiến tinh trùng không thể thụ thai tự nhiên.

Với tình trạng của vợ chồng chị Linh, nếu áp dụng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), tỷ lệ thành công sẽ rất thấp. Vì vậy, họ quyết định thực hiện thụ tinh ống nghiệm để có con. Chị Linh được sử dụng thuốc kích thích buồng trứng với phác đồ phù hợp. Sau khi chọc hút, các bác sĩ thu được 6 noãn (trứng) trưởng thành, thụ tinh trong ống nghiệm thu được 3 phôi ngày 5 chất lượng tốt. Cuối cùng, các bác sĩ đã chuyển phôi và giúp chị Linh đậu thai, hạ sinh con gái khỏe mạnh.

ThS.BS.CKII Dương Quang Huy, Trưởng Đơn vị Nam học, Trung tâm IVF Tâm Anh TP.HCM, cho biết rằng tinh trùng dị dạng là hiện tượng phổ biến ở nam giới. Trong mẫu tinh dịch của nam giới khỏe mạnh, thường có một tỷ lệ tinh trùng dị dạng nhất định. Thông thường, tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường từ 4-10% vẫn có khả năng thụ thai. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ tinh trùng dị dạng vượt quá 96%, khả năng sinh sản của nam giới có thể bị ảnh hưởng và cần điều trị hỗ trợ sinh sản.

Bác sĩ Huy cũng cho biết rằng tình trạng tinh trùng dị dạng có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm sự suy giảm hormone sinh dục ở nam giới, tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, nhiệt độ cao, kim loại nặng, chất độc hại, hoặc do mắc các bệnh lý sinh dục nam, viêm nhiễm. Ngoài ra, việc ăn uống thiếu dưỡng chất, lối sống thiếu khoa học, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và các chất kích thích cũng có thể gây ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng và nội tiết tố nam.

Bác sĩ Huy khuyến cáo nam giới nên chủ động khám sức khỏe sinh sản định kỳ. Nếu chưa kết hôn nhưng thường xuyên làm việc trong môi trường tiếp xúc với hóa chất độc hại, tia xạ, hoặc có các bất thường ở hệ thống cơ quan sinh sản, nên trữ đông tinh trùng để bảo tồn khả năng sinh sản. Đối với các cặp vợ chồng kết hôn, nếu quan hệ tình dục đều đặn nhưng một năm không có thai, nên đến khám và điều trị sớm để sớm có con và tiết kiệm chi phí.