Các cuộc tấn công của Israel và Mỹ nhằm vào Iran để ngăn chặn chương trình vũ khí hạt nhân của nước này có thể đang tạo ra hiệu ứng ngược, vô tình đẩy nhanh quá trình phát triển vũ khí hạt nhân và tạo ra tiền lệ nguy hiểm cho khu vực Trung Đông.

Ngày 13/6, Israel đã triển khai Chiến dịch Sư tử trỗi dậy, một chiến dịch quân sự quy mô lớn nhằm vào các nhà khoa học hạt nhân, tướng lĩnh quân đội và thành viên chủ chốt của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran. Tuy nhiên, Israel vẫn gặp khó khăn khi đối mặt với các cơ sở hạt nhân được gia cố kiên cố của Iran.

Chỉ vài ngày sau, vào ngày 21/6, Mỹ đã thực hiện các cuộc không kích chính xác bằng máy bay ném bom tàng hình B-2, nhắm vào các địa điểm trọng yếu như Fordow, Natanz và Isfahan. Mục tiêu của các cuộc tấn công này là làm tê liệt khả năng hạt nhân chiến lược của Iran.

Xung đột này đã phơi bày một thực tế đáng lo ngại: nguy cơ gia tăng phổ biến vũ khí hạt nhân trong một khu vực vốn đã bất ổn như Trung Đông. Từ năm 2006, Iran đã chịu các lệnh trừng phạt quốc tế sau khi bị cáo buộc không tuân thủ quy định của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

Chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã nỗ lực giải quyết vấn đề qua ngoại giao, dẫn đến Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA) năm 2015. Tuy nhiên, quyết định của chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump rút khỏi JCPOA vào năm 2018 đã kích hoạt chuỗi phản ứng ngược. Tehran đã giảm cam kết và tái khởi động các hoạt động làm giàu uranium.

Theo báo cáo mới nhất của IAEA, Iran hiện sở hữu hơn 400kg uranium làm giàu ở mức 60%. Nếu được tinh luyện tiếp đến 90%, lượng này đủ để sản xuất từ 10 đến 12 đầu đạn hạt nhân.

Bài học lịch sử cho thấy Israel từng thực hiện chiến lược tương tự khi phá hủy lò phản ứng hạt nhân của Iraq (1981) và Syria (2007). Tuy nhiên, chương trình hạt nhân của Iran phức tạp và kiên cố hơn rất nhiều.

Mối đe dọa không dừng lại ở Iran. Nếu Tehran chính thức từ bỏ Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT), cánh cửa hợp pháp cho việc phát triển vũ khí hạt nhân sẽ rộng mở.

Trong bối cảnh đó, giải pháp duy nhất có tính bền vững vẫn là ngoại giao thực chất, một thỏa thuận hạt nhân mới với các điều khoản xác minh chặt chẽ, sự hiện diện trở lại của IAEA và lộ trình dỡ bỏ trừng phạt có điều kiện.

Liên bang Nga đã âm thầm mở rộng cơ sở hạ tầng vũ khí hạt nhân trong những năm gần đây, như được tiết lộ qua các hình ảnh vệ tinh mới. Những phát hiện này cho thấy sự hiện đại hóa cơ sở hạ tầng vũ khí hạt nhân của Nga đang được đẩy mạnh, đồng thời gửi đi thông điệp cứng rắn tới NATO và Mỹ trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine tiếp diễn. Các chuyên gia phân tích cho rằng việc nâng cấp này diễn ra với hai mục đích chính: nâng cấp định kỳ và thể hiện sức mạnh với các cường quốc hạt nhân khác.

Các hình ảnh vệ tinh đã tiết lộ hoạt động xây dựng quy mô lớn tại năm địa điểm quân sự, trong đó có bốn địa điểm gần châu Âu, bao gồm Belarus, Kaliningrad và vùng duyên hải Bắc Cực của Nga, và một địa điểm gần Thái Bình Dương, gần Alaska. Tại Belarus, gần thị trấn Asipovichy, hoạt động xây dựng tại Căn cứ đạn dược số 1405 đã được phát hiện, với hàng rào ba lớp, các tòa nhà mới, đường dốc dỡ hàng có mái che và một ăng-ten lớn – tất cả đều là dấu hiệu điển hình của một cơ sở lưu trữ hạt nhân.

Một trong những diễn biến đáng chú ý nhất là tại Belarus, nơi các nhà phân tích phát hiện hoạt động xây dựng quy mô lớn tại Căn cứ đạn dược số 1405. Hình ảnh vệ tinh cho thấy có hàng rào ba lớp, các tòa nhà mới, đường dốc dỡ hàng có mái che và một ăng-ten lớn – tất cả đều là dấu hiệu điển hình của một cơ sở lưu trữ hạt nhân. Một đầu mối đường sắt mới đã kết nối căn cứ với mạng lưới đường sắt quốc gia, có khả năng phục vụ việc vận chuyển đầu đạn.

Các chuyên gia cho rằng cơ sở này đã sẵn sàng để lưu trữ vũ khí hạt nhân của Liên bang Nga. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko tuyên bố các đầu đạn chiến thuật này “mạnh gấp ba lần” quả bom Mỹ thả xuống Hiroshima và Nagasaki. Tuy nhiên, Tổng thư ký Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) Sergei Lebedev sau đó làm rõ rằng các vũ khí này vẫn sẽ do Liên bang Nga kiểm soát thông qua cơ chế “nút hạt nhân kép”, đòi hỏi sự cho phép từ cả hai bên – trên thực tế, quyền quyết định cuối cùng vẫn nằm trong tay Moskva (Moscow).

Liên bang Nga vẫn là quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới, với khoảng 4.300 đầu đạn đang hoạt động. Mỹ có khoảng 3.700. Cả hai nước đều đang nâng cấp lực lượng hạt nhân của mình. Ví dụ, Mỹ đang thay thế các tên lửa Minuteman III cũ kỹ bằng một hệ thống mới có tên là Sentinel.

Liên bang Nga chưa đưa ra bình luận nào về các phát hiện từ ảnh vệ tinh, và chính phủ Belarus cũng giữ im lặng. Các chuyên gia cho rằng dù hiện tại các địa điểm trên có thể chưa lưu trữ đầu đạn hạt nhân, nhưng tốc độ và quy mô xây dựng có thể khiến căng thẳng xoay quanh vũ khí hạt nhân ngày càng gia tăng.

Iran đã trải qua sự gia tăng đáng kể các hoạt động của các nhóm hacker do nhà nước hậu thuẫn sau loạt vụ tấn công của Mỹ và Israel vào các cơ sở quân sự và hạt nhân của nước này hồi tháng 6 năm 2025. Không gian mạng đã trở thành một mặt trận sôi động với những chiến dịch gián điệp, phá hoại và tuyên truyền ngày càng tinh vi.

Các nhóm tin tặc Iran, trong đó có những nhóm liên kết với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và Bộ Tình báo Iran (MOIS), đã chuyển đổi chiến thuật từ các hoạt động giám sát truyền thống sang các cuộc tấn công mạng mang tính chiến thuật. Đáng chú ý là các chiến dịch DDoS nhắm vào ngân hàng, công ty quốc phòng và hàng không vũ trụ, cũng như các nỗ lực quét lỗ hổng hệ thống công nghiệp (ICS), đánh cắp thông tin và lan truyền tuyên truyền ẩn danh trên dark web.

Một cảnh báo chung từ FBI và CISA gần đây nhấn mạnh sự gia tăng các rủi ro đối với hệ thống công nghệ vận hành (OT), đặc biệt là các lỗ hổng trong bộ điều khiển công nghiệp. Đây là dấu hiệu cho thấy các cuộc tấn công phá hoại có thể đang được lên kế hoạch.

Hai nhóm APT chính của Iran, APT35 (còn gọi là Charming Kitten) và APT33 (Elfin), đang điều chỉnh chiến thuật để thích ứng với bối cảnh căng thẳng hiện nay. APT35 đã tận dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra các chiến dịch lừa đảo vô cùng tinh vi, nhắm vào chuyên gia an ninh mạng và học giả quốc tế bằng các email giả mạo được soạn thảo cực kỳ thuyết phục.

APT33 vẫn tập trung vào các mục tiêu truyền thống như ngành năng lượng và quốc phòng, với kho công cụ độc hại có khả năng phá hoại thiết bị công nghiệp như PLC, đặc biệt là các thiết bị do Israel sản xuất. Nhóm này sử dụng phần mềm xóa dữ liệu, kiểm soát từ xa và tấn công vào các điểm yếu trong chuỗi cung ứng để gây tổn hại dài hạn.

Ngoài các nhóm APT chính, các nhóm bán độc lập như CyberAv3ngers và Mr. Hamza cũng đang thực hiện nhiều cuộc tấn công DDoS vào website thành phố và tài chính phương Tây. Dù kỹ thuật còn thô sơ, các chiến dịch này giúp Iran giữ thế chủ động, vừa phủ nhận trách nhiệm vừa gây sức ép dư luận.

Chiến lược mạng của Iran đang chuyển dần từ gián điệp sang phá hoại, với các mục tiêu rõ ràng: hệ thống điều khiển giao thông, nhà máy điện, chuỗi cung ứng tài chính, đặc biệt là các sàn giao dịch tiền điện tử, và lĩnh vực quốc phòng nơi các dữ liệu mật có thể bị đánh cắp phục vụ cho mục tiêu chiến lược.

Chị gái của nhà lãnh đạo Triều Tiên, bà Kim Yo Jong, ngày 29/7 tuyên bố mối quan hệ cá nhân giữa nhà lãnh đạo Kim Jong Un và Tổng thống Mỹ Donald Trump không phải là tồi tệ. Tuy nhiên, nếu mối quan hệ này không dẫn đến mục tiêu phi hạt nhân hóa, thì nó chỉ là sự nhạo báng dành cho đối phương.

Bà Kim Yo Jong lên tiếng phản bác sau khi một quan chức Nhà Trắng giấu tên tiết lộ với hãng tin Yonhap rằng Tổng thống Trump vẫn để ngỏ khả năng gặp lãnh đạo Triều Tiên nhằm đạt mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toàn. Tuyên bố này đã thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên đang ở một ngã rẽ quan trọng.

Theo bà Kim Yo Jong, hiện tại là năm 2025, không phải 2018 và 2019 khi các cuộc hội đàm giữa hai lãnh đạo diễn ra. Điều này cho thấy đã có một khoảng thời gian đáng kể trôi qua kể từ khi các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Triều Tiên đạt được một số tiến triển ban đầu. Bà kêu gọi Mỹ công nhận vị thế của Triều Tiên như một quốc gia hạt nhân, bác bỏ bất kỳ nỗ lực nào nhằm phủ nhận điều này.

Bà Kim Yo Jong cũng nhấn mạnh rằng cần có sự thừa nhận tối thiểu rằng không có lợi ích gì khi hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân đối đầu nhau. Đây là một quan điểm then chốt trong các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Triều Tiên, và nó đòi hỏi sự nhượng bộ và hợp tác từ cả hai phía.

Trong bối cảnh này, hãng tin Yonhap của Hàn Quốc đã đưa tin về phản ứng của bà Kim Yo Jong đối với tuyên bố của quan chức Nhà Trắng. Thông tin này đã giúp làm sáng tỏ hơn về quan điểm của Triều Tiên trong vấn đề hạt nhân và quan hệ với Mỹ.

Tương lai của mối quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên vẫn còn nhiều bất ổn, và các cuộc đàm phán hạt nhân giữa hai nước vẫn đang ở một giai đoạn quan trọng. Mỹ và Triều Tiên sẽ cần phải thực hiện các bước cụ thể để đạt được mục tiêu phi hạt nhân hóa, và việc công nhận vị thế của Triều Tiên như một quốc gia hạt nhân có thể là một bước quan trọng trong quá trình này.

Iran và Nga đang tăng cường hợp tác quân sự trong bối cảnh cả hai quốc gia đều phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt từ phương Tây. Đại sứ Iran tại Moscow, Kazem Jalali, xác nhận rằng Bộ trưởng Quốc phòng Iran, Thiếu tướng Aziz Nasirzadeh, và Bộ trưởng Quốc phòng Nga, Andrey Belousov, đã có cuộc gặp mặt tại Moscow vào ngày 21 tháng 7. Cuộc gặp này tập trung vào việc củng cố hợp tác song phương trong các lĩnh vực quốc phòng và quân sự.

Trong chuyến công du Moscow, Bộ trưởng Quốc phòng Iran cũng tham dự cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và ông Ali Larijani, cố vấn cấp cao của Lãnh tụ Cách mạng Hồi giáo Ayatollah Seyyed Ali Khamenei, vào ngày 20 tháng 7. Tại cuộc gặp này, ông Larijani đã truyền đạt các đánh giá về tình hình leo thang ở Trung Đông và xung quanh chương trình hạt nhân của Iran. Tổng thống Nga đã bày tỏ các lập trường vốn được biết rõ của Moscow về cách ổn định tình hình trong khu vực và về việc giải quyết chính trị chương trình hạt nhân Iran.

Quan hệ giữa Iran và Nga đã tăng cường trong những năm qua, đặc biệt sau khi Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và Tổng thống Nga Vladimir Putin ký hiệp ước đối tác chiến lược tại Điện Kremlin vào ngày 17 tháng 1. Hiệp ước này bao gồm hợp tác quốc phòng, chống khủng bố, hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng và công nghiệp, hội nhập tài chính, phát triển hạ tầng giao thông, đối tác nông nghiệp và trao đổi trong lĩnh vực văn hóa, khoa học, công nghệ. Quốc hội Iran đã thông qua thỏa thuận này vào tháng 4.

Nga cũng đã lên án các hành động gây hấn gần đây của Israel và Mỹ nhằm vào Cộng hòa Hồi giáo, dẫn đến cái chết của nhiều chỉ huy quân sự cấp cao, nhà khoa học hạt nhân và dân thường. Sự ủng hộ của Nga đối với Iran trong bối cảnh này đã góp phần tăng cường mối quan hệ giữa hai quốc gia.

Với việc tăng cường hợp tác quân sự và chiến lược, Iran và Nga đang ngày càng trở thành đối tác quan trọng của nhau trong bối cảnh chính trị và kinh tế toàn cầu đang biến động. Sự hợp tác này không chỉ giúp cả hai quốc gia đối phó với các biện pháp trừng phạt của phương Tây mà còn góp phần vào việc ổn định tình hình ở Trung Đông và định hình lại trật tự thế giới.

Trong tương lai, mối quan hệ giữa Iran và Nga dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa, với nhiều khả năng hợp tác trong các lĩnh vực khác nhau, từ quốc phòng đến năng lượng và công nghệ. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia mà còn có thể tác động đến tình hình chính trị và kinh tế toàn cầu.