Trong quá trình sắp xếp lại bộ máy hành chính cấp xã hiện nay, một thách thức lớn đang được ghi nhận là sự chênh lệch về năng lực giữa cán bộ cũ ở lại và cán bộ cấp huyện mới được điều chuyển xuống. Sự chênh lệch này không chỉ nằm ở trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý mà còn ở tư duy quản trị, tạo ra sự ‘lệch pha’ trong đội ngũ cán bộ cấp xã mới.

ThS Nguyễn Tuấn Anh, một chuyên gia đến từ Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn, đã chỉ ra rằng cán bộ cấp xã mới hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu đồng bộ về năng lực và trình độ giữa hai nhóm cán bộ xuất phát từ các khu vực công vụ khác nhau. Cán bộ từ cấp huyện cũ thường có ưu thế về trình độ chuyên môn, kỹ năng quản trị và kinh nghiệm xử lý công việc ở tầm bao quát hơn. Ngược lại, đội ngũ cán bộ cấp xã cũ lại có lợi thế về sự am hiểu địa bàn, gần dân, nhưng hạn chế về khả năng tham mưu chính sách, sử dụng công nghệ thông tin và xử lý hành chính theo quy trình cải cách mới.

TS Nguyễn Trần Như Khuê, Trưởng bộ môn Luật, Khoa Nhà nước và pháp luật, Học viện cán bộ TPHCM, cho rằng sự khác biệt về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa hai cấp chính quyền trước đây là nguyên nhân dẫn đến điều kiện tuyển dụng theo chuyên môn, nghiệp vụ cũng khác nhau. Cán bộ cấp huyện cũ thường có cơ hội được đào tạo, bồi dưỡng nhiều hơn so với cán bộ cơ sở ở những khu vực vùng sâu, vùng xa.

Để giải quyết vấn đề này, ThS Nguyễn Tuấn Anh đề xuất cần nhanh chóng đồng bộ năng lực đội ngũ cán bộ cấp xã mới để tránh cản trở hiệu quả vận hành bộ máy hành chính cấp cơ sở. Ông gợi ý việc tuyển chọn và sàng lọc lại cán bộ dựa trên các nhóm tiêu chí, bao gồm kỹ năng hành chính – pháp lý, năng lực sử dụng công nghệ, kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết vấn đề.

TS Nguyễn Trần Như Khuê cũng gợi ý rằng có thể đồng bộ và nâng cao năng lực cán bộ cấp xã bằng cách xây dựng cơ chế khen thưởng, kỷ luật công khai, minh bạch nhằm tạo động lực cho cán bộ công chức thực hiện nhiệm vụ; xây dựng và chuẩn hóa vị trí việc làm để làm cơ sở cho việc đánh giá; đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng theo nhu cầu công việc.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng đề xuất việc ứng dụng nền tảng quản lý công việc công vụ theo thời gian thực giúp phát hiện những điểm yếu về năng lực và đưa ra phản hồi tức thời. Đồng thời, các cán bộ giỏi từ cấp huyện, cấp tỉnh nên được phân công làm người hướng dẫn, kèm cặp cho cán bộ cấp xã nhằm chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, tạo cơ chế học tập tại chỗ. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực của cán bộ cấp xã mà còn tạo sự gắn kết và đồng bộ trong đội ngũ cán bộ.

Việc nâng cao năng lực và đồng bộ hóa đội ngũ cán bộ cấp xã là một quá trình đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết từ tất cả các bên liên quan. Với những giải pháp đồng bộ và phù hợp, hy vọng rằng bộ máy hành chính cấp xã sẽ ngày càng được củng cố và nâng cao hiệu quả, góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương.

Chuyển đổi số và cải cách hành chính đang là xu thế tất yếu trong quá trình phát triển của đất nước. Tuy nhiên, việc luân chuyển công tác xa nhà của cán bộ, công chức sau sáp nhập tỉnh, thành đang đặt ra nhiều thách thức cho công tác tổ chức và quản lý nhân sự.

TS Đoàn Văn Tình, Phó trưởng khoa Quản trị nhân lực, Học viện Hành chính và Quản trị công, cho rằng việc điều chuyển nhân sự sau sáp nhập địa giới hành chính là một bài toán lớn. Để giải quyết vấn đề này, ông đề xuất các đơn vị có thể xem xét, cho phép cán bộ, công chức vừa luân chuyển công tác xa nhà sau sáp nhập tỉnh, thành, có thể làm việc dưới hình thức linh hoạt, làm từ xa. Việc này không chỉ giúp giảm áp lực đi lại, nâng cao sự hài lòng và động lực làm việc, mà còn tăng khả năng giữ chân nhân tài, tối ưu hóa nguồn lực, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và tăng cường khả năng ứng phó với các tình huống bất ngờ.

Giải pháp này đặc biệt phù hợp với các vị trí không yêu cầu hiện diện vật lý thường xuyên (như nghiên cứu, phân tích, lập kế hoạch), cán bộ có năng lực tự chủ cao, hoặc những trường hợp có hoàn cảnh gia đình đặc biệt. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, chúng ta cần có quy định rõ ràng, đầu tư đầy đủ về công nghệ và vẫn duy trì các buổi làm việc trực tiếp định kỳ để đảm bảo sự gắn kết và hiệu quả công việc.

Về trung và dài hạn, TS Đoàn Văn Tình cho rằng cần ưu tiên chính sách mua hoặc thuê nhà ở xã hội; hỗ trợ chuyển đổi trường học cho con em cán bộ luân chuyển công tác xa nhà. Đồng thời, các đơn vị cần phát triển hệ thống giao thông công cộng tích hợp một cách hiệu quả; cấp thẻ đi lại hoặc giảm giá vé trên 50% cho cán bộ. Quan trọng nhất là đơn giản hóa và số hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cán bộ và người dân; hoàn thiện chính sách nhân sự tổng thể.

ThS Nguyễn Tuấn Anh, công tác tại Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn, nhận định nhiều cán bộ luân chuyển công tác xa nhà vẫn chấp nhận hi sinh lợi ích cá nhân vì nhiệm vụ chung. Cần thường xuyên tổ chức các buổi gặp mặt, đối thoại giữa lãnh đạo và cán bộ đi làm xa; đồng thời phát huy vai trò công đoàn, đoàn thể trong việc chăm lo đời sống tinh thần, tạo sự gắn kết, chia sẻ. Ngoài ra, cũng cần có những chính sách ưu tiên hỗ trợ về môi trường giáo dục, điều kiện học tập cho các gia đình cán bộ công chức có con nhỏ.

Nhiều tỉnh, thành đang trình đề xuất về các phương án hỗ trợ chi phí thuê nhà, di chuyển, chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội… cho cán bộ luân chuyển công tác xa nhà. Một số tỉnh, thành hiện đã thông qua các chính sách hỗ trợ. Chẳng hạn như Lâm Đồng vừa thông qua chính sách hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được hỗ trợ một lần tại thời điểm nhận công tác là 10 triệu đồng/người; hỗ trợ chi phí đi lại 2 triệu đồng/người/tháng (trong 12 tháng, trừ người có xe đưa đón); hỗ trợ tiền thuê chỗ ở 3 triệu đồng/tháng. Công chức cấp tỉnh tăng cường đi công tác cấp xã được hỗ trợ một lần tại thời điểm nhận công tác với số tiền bằng 10 tháng lương cơ sở.

Tại Đắk Lắk, đội ngũ cán bộ đi làm xa cũng được hỗ trợ 5 triệu đồng tháng/người chi phí đi lại, tiền thuê nhà và chi phí vận chuyển mức 2 triệu đồng/người. R riêng tại TPHCM, UBND thành phố đã kiến nghị Bộ Xây dựng rà soát, tổng hợp và trình Thủ tướng quyết định mở rộng nhóm đối tượng được bố trí nhà ở công vụ. Trong đó bao gồm cả những cán bộ, công chức, viên chức có hệ số phụ cấp chức vụ thấp hoặc không có, nhưng được điều động giữa TPHCM, Bình Dương cũ và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ và ngược lại. Thành phố cũng kiến nghị bổ sung tiêu chuẩn diện tích và định mức trang thiết bị nội thất nhà ở công vụ, nhằm đảm bảo điều kiện sinh hoạt tối thiểu cho các đối tượng trên khi nhận nhiệm vụ tại địa phương mới.