Trong nỗ lực thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp, tỉnh Thái Nguyên đang tập trung nguồn lực để phát triển hạ tầng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án quy mô lớn. Tuy nhiên, vào thời điểm các địa phương trên địa bàn tỉnh đang tích cực thực hiện công tác giải phóng mặt bằng để triển khai loạt dự án vào quý III/2025, một vấn đề tiêu cực đã xuất hiện. Nhiều hộ dân đã lợi dụng thời cơ này để xây dựng trái phép, với mục đích kê khai đền bù.

Các hộ dân đã tiến hành xây dựng một cách ồ ạt, có hộ thậm chí xây dựng trong đêm để hoàn thành công trình, không để chính quyền kịp ngăn chặn. Ông Lê Thanh Sơn – Chủ tịch UBND xã Điềm Thụy cho biết, có hộ dân chỉ mất một buổi sáng để dựng xong công trình tạm. Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng xây dựng trái phép sẽ còn lan rộng.

Thực tế, tại khu vực phường Vạn Xuân và phường Phổ Yên, hàng loạt công trình, chuồng trại, bể phốt, mái tôn đã được dựng lên. Trước tình trạng này, chính quyền địa phương đã lập biên bản yêu cầu dừng thi công đối với các trường hợp vi phạm, nhưng các hộ dân khác vẫn cố tình xây dựng thêm. Họ cho rằng, do không nắm rõ thông tin quy hoạch nên mới xây dựng, hoặc chỉ dựng tạm để phục vụ sinh hoạt.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc cố tình xây dựng trái phép là có ý đồ trục lợi. Một người dân địa phương cho biết: “Không ít người dân có tâm lý tranh thủ dự án đang chờ triển khai rồi xây dựng thêm để nhận tiền đền bù. Tôi mong sẽ có biện pháp xử lý dứt điểm, không để tình trạng vi phạm tiếp diễn công khai như hiện nay”. Chính sách và quy định về đất đai cần được thực hiện một cách nghiêm ngặt để tránh những trường hợp lạm dụng.

Cùng với việc xây dựng trái phép, nhiều hộ còn đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đất, kê khai sai hiện trạng nhằm trục lợi. Các hộ dân cố tình xây dựng trái phép sẽ gây khó khăn trong việc bồi thường, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện triển khai các dự án đầu tư.

Nhà nước cần đảm bảo công bằng, đúng đối tượng khi đền bù, giải tỏa, bồi thường tài sản trên đất cho người dân. Không thể chi tiền để trả cho những trường hợp gian dối, thậm chí là có hành vi vi phạm pháp luật. Vấn đề đặt ra là phải ngăn chặn, xử lý các trường hợp xây dựng trái phép. Hộ dân nào xây dựng trái phép, lực lượng chức năng cần lập biên bản xử phạt ngay lập tức.

Cần căn cứ quy hoạch hiện tại để quản lý, sử dụng công cụ hỗ trợ ghi hình như quay flycam để phát hiện xây dựng trái phép. Chính sách đền bù và bồi thường cho dân là phải đúng đối tượng, không thể lãng phí ngân sách cho những kẻ cố tình trục lợi. Nếu làm nghiêm thì không thể có người dân nào làm sai được. Nếu cố tình xây dựng trái phép, thì cương quyết cưỡng chế, không bồi thường.

Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện việc kiểm kê một cách chặt chẽ và ngăn chặn tình trạng người dân trồng cây trong vùng dự án để lợi dụng chính sách bồi thường và giải phóng mặt bằng. Yêu cầu này được đưa ra trong bối cảnh hai dự án cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc và Bảo Lộc – Liên Khương đang được đẩy mạnh tiến độ thực hiện.

Ngày 18/7, ông Nguyễn Hồng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng, cùng đoàn công tác của tỉnh đã tiến hành khảo sát tiến độ các công trình và tiểu dự án phục vụ cho việc xây dựng hai dự án cao tốc trên. Đoàn công tác đã khảo sát các khu vực xây dựng khu tái định cư và làm việc với lãnh đạo các phường, xã có cao tốc đi qua và Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lâm Đồng.

Tại cuộc làm việc, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lâm Đồng cho biết, thời gian qua, đơn vị đã kiểm tra và ghi nhận một số người dân tổ chức trồng cây hoặc tăng mật độ canh tác trên diện tích đất thuộc phạm vi thu hồi của dự án. Điều này cho thấy dấu hiệu lợi dụng chính sách trong bồi thường và giải phóng mặt bằng.

Ông Nguyễn Hồng Hải đã yêu cầu các địa phương tăng cường quản lý đất đai đối với các trường hợp đã thông báo thu hồi đất và giải phóng mặt bằng. Đồng thời, tổ chức kiểm kê chặt chẽ để tránh xảy ra việc xây dựng, trồng cây để lợi dụng chính sách bồi thường. Lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng cũng đề nghị địa phương xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Đối với các vị trí được chọn để xây dựng khu tái định cư phục vụ hai dự án cao tốc, ông Nguyễn Hồng Hải yêu cầu Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lâm Đồng sớm triển khai thực hiện ở khu vực đã đủ điều kiện. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan để rà soát và hoàn thiện thủ tục đối với khu vực chưa đảm bảo về quy hoạch.

Cao tốc Bảo Lộc – Liên Khương có chiều dài hơn 73km, với tổng vốn đầu tư gần 18.000 tỷ đồng. Dự án này được khởi công vào ngày 29/6 và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2027. Tuyến cao tốc này được thiết kế 4 làn xe, cho phép tốc độ khai thác 80-100km/h.

Cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc được UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt vào tháng 6 với chiều dài 65,88km, tổng vốn đầu tư gần 18.000 tỷ đồng. Dự án này đi qua địa bàn 2 tỉnh là Đồng Nai và Lâm Đồng.