Việc mua sắm vật tư tiêu hao hóa chất tại một bệnh viện ở TPHCM đã đặt ra vấn đề về đảm bảo cạnh tranh, công bằng và minh bạch trong đấu thầu. Sự việc này liên quan đến cách phân loại và quy định về đấu thầu vật tư tiêu hao hóa chất, đặc biệt là những vật tư phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng.

Bệnh viện của bà Nguyễn Ánh đã phân chia vật tư tiêu hao hóa chất thành hai nhóm: nhóm không bắt buộc sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng và nhóm phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng. Sự phân loại này nhằm mục đích sắp xếp và quản lý vật tư một cách hiệu quả hơn. Tuy nhiên, vấn đề phát sinh khi bệnh viện áp dụng quy định tại Điều 65 Nghị định số 98/2021/NĐ-CP về quản lý trang thiết bị y tế. Cụ thể, đối với nhóm vật tư phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng, bệnh viện yêu cầu nhà thầu phải được “Chủ sở hữu thiết bị y tế xác nhận tương thích với thiết bị xxx”.

Một số nhà thầu đã phản ánh rằng quy định này có yếu tố hạn chế nhà thầu theo khoản 3 Điều 44 Luật Đấu thầu. Điều này đã gây ra sự quan ngại về tính công bằng và cạnh tranh trong quá trình đấu thầu. Để giải quyết vấn đề này, Bộ Tài chính đã có ý kiến về việc áp dụng hình thức chỉ định thầu hoặc chào giá trực tuyến cho gói thầu mua sắm vật tư tiêu hao hóa chất phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng. Điều này có thể giúp đảm bảo tính tương thích và hiệu quả kinh tế.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh rằng hồ sơ mời thầu không được nêu điều kiện dẫn đến làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng. Điều này rất quan trọng để duy trì môi trường đấu thầu công bằng và minh bạch. Các đơn vị cần căn cứ vào các quy định hiện hành để xây dựng hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu một cách phù hợp.

Nhìn chung, để đảm bảo việc tổ chức đấu thầu mua sắm ‘vật tư tiêu hao hóa chất phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng’ được bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình, các đơn vị cần tuân thủ và áp dụng đúng các quy định pháp luật về đấu thầu. Sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm cả nhà thầu và cơ quan quản lý, là rất quan trọng trong việc duy trì và nâng cao chất lượng của quá trình đấu thầu trong lĩnh vực y tế.

Hãy tham khảo thêm thông tin về Cổng thông tin điện tử Chính phủ và các Trang thông tin pháp luật để nắm rõ hơn các quyđịnh và hướng dẫn thực hiện.

Trong một diễn biến khác, để tránh những trường hợp tương tự, nhiều chuyên gia và tổ chức đã đề xuất việc cần có sự cải thiện trong hệ thống quản lý và giám sát đối với hoạt động đấu thầu trong ngành y tế. Điều này có thể giúp ngăn chặn và hạn chế tối đa những tiêu cực có thể phát sinh trong quá trình mua sắm vật tư y tế.

Trong quá trình chờ đợi những điều chỉnh và cải thiện từ phía cơ quan chức năng, các bệnh viện và đơn vị y tế cần tăng cường công tác quản lý và giám sát nội bộ để đảm bảo rằng hoạt động đấu thầu được diễn ra công bằng, minh bạch và tuân thủ các quy định hiện hành.

Bất cập trong cơ chế giao đất, cho thuê đất cho liên danh nhà đầu tư là một trong những vướng mắc cần được giải quyết để khơi thông nguồn lực cho phát triển đất nước. Hệ thống pháp luật Việt Nam đã có những bước cải cách mạnh mẽ trong các lĩnh vực đầu tư, đất đai. Tuy nhiên, vẫn còn những bất cập trong cơ chế giao đất, cho thuê đất cho liên danh nhà đầu tư.

Chia sẻ tại Hội thảo “Nhận diện khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và kiến nghị” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức, Luật sư, ThS Phạm Thanh Tuấn – Đoàn Luật sư TP Hà Nội, chuyên gia pháp lý bất động sản cho biết, Luật Đất đai năm 2024, Luật Kinh doanh bất động sản năm 2023, Luật Nhà ở 2023 cùng hàng loạt Nghị định hướng dẫn đã tạo khuôn khổ pháp lý mới, đồng bộ và có nhiều đổi mới đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, Luật sư Tuấn chỉ ra rằng, liên danh nhà đầu tư được tham gia đấu thầu thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất nhưng chưa có cơ chế giao đất, cho thuê đất cho liên danh. Cụ thể, điểm b khoản 1 Điều 4 Luật Đất đai 2024 xác định chủ thể sử dụng đất bao gồm tổ chức kinh tế theo quy định của Luật Đầu tư. Tổ chức kinh tế là một chủ thể sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai.

Trong khi đó, khoản 21 Điều 3 Luật Đầu tư 2020 (sửa đổi) xác định tổ chức kinh tế là tổ chức được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam, gồm doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và tổ chức khác thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh. Như vậy, theo quy định của pháp luật về đầu tư, chỉ có doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và tổ chức khác mới là tổ chức kinh tế.

Loại hình liên danh nhà đầu tư, tức nhiều doanh nghiệp cùng kết hợp lại với nhau để cùng đáp ứng điều kiện năng lực, kinh nghiệm thực hiện dự án theo Nghị định 115/2024/NĐ-CP và Luật Đấu thầu 2023 không phải là chủ thể được sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024.

Luật sư Tuấn cũng chỉ ra rằng, theo Luật Đấu thầu 2023 (sửa đổi), tư cách nhà đầu tư là tổ chức, cá nhân tham dự thầu, đứng tên dự thầu và trực tiếp ký, thực hiện hợp đồng nếu được lựa chọn. Nhà đầu tư có thể là nhà đầu tư độc lập hoặc nhà đầu tư liên danh. Luật Đấu thầu quy định rõ tư cách pháp lý của liên danh khi tham gia đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

Tuy nhiên, Luật sư Tuấn cho rằng, hiện nay, pháp luật đất đai hiện hành không quy định việc giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư cho nhiều tổ chức kinh tế (các doanh nghiệp liên doanh). Khi tham gia đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án có sử dụng đất, các doanh nghiệp có thể tham gia liên danh với nhau để bảo đảm điều kiện, tiêu chí về mặt tài chính, năng lực kinh nghiệm thực hiện dự án. Tuy nhiên, khi giao đất, cho thuê đất, các nhà đầu tư liên danh phải thành lập doanh nghiệp dự án (tổ chức kinh tế thực hiện dự án), chứ không giao đất, cho thuê đất cho liên danh.

Từ đó, Luật sư Tuấn đề xuất, cần bổ sung nội dung giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất cho liên danh các nhà đầu tư tại Điều 116 Luật Đất đai 2024, cụ thể: Trường hợp nhà đầu tư là liên danh, việc giao đất, cho thuê đất cho liên danh được thực hiện theo quy định pháp luật về đấu thầu.

Ngày 10 tháng 5 năm 2024, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSND Tối cao) đã phát hành cáo trạng truy tố liên quan đến vụ án xảy ra tại Tập đoàn Thuận An và một số đơn vị liên quan. Quá trình điều tra cho thấy, trong vụ án này, các bị can đã thực hiện hành vi phạm tội gây ra thiệt hại cho Nhà nước hơn 120 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, trong quá trình điều tra, các bị can đã tự nguyện nộp hơn 116 tỷ đồng và 100.000 USD, trong khi những người liên quan cũng đã nộp hơn 27 tỷ đồng cùng 10.000 USD. Ngoài ra, cơ quan điều tra còn phong tỏa hơn 27 tỷ đồng. Tổng số tiền thu hồi được là hơn 175 tỷ đồng và 110.000 USD.

Quá trình điều tra cho thấy, bên cạnh việc các bị can thực hiện các hành vi phạm tội, còn có những lỗ hổng pháp luật và sơ hở trong quản lý Nhà nước về lĩnh vực xây dựng công trình giao thông, đấu thầu, kiểm toán. Những sơ hở này đã tạo điều kiện cho 27 bị can trong vụ án này thực hiện hành vi phạm tội.

Trước những vấn đề nêu trên, VKSND Tối cao đã kiến nghị cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động xây dựng, lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực, triển khai thi công thực hiện dự án đầu tư xây dựng đúng thời hạn, đảm bảo công bằng, minh bạch trong đấu thầu. Cơ quan tố tụng cũng kiến nghị cần kiểm soát chặt chẽ và công khai kết quả hoạt động kiểm toán của các công ty kiểm toán xác nhận báo cáo tài chính, và doanh thu của doanh nghiệp theo đúng quy định của pháp luật.

Đồng thời, VKSND Tối cao sẽ kiến nghị các cơ quan hữu quan để đưa ra các chế tài, chính sách, giải pháp để khắc phục và phòng ngừa vi phạm, tội phạm. Điều này nhằm tăng cường vai trò quản lý Nhà nước và nâng cao hiệu quả phòng chống tội phạm trong lĩnh vực xây dựng và đấu thầu.

Các cơ quan chức năng đang tích cực triển khai các biện pháp nhằm khắc phục những thiệt hại do vụ án gây ra và ngăn ngừa các vụ việc tương tự xảy ra trong tương lai.