Trong thời đại số hóa hiện nay, nhiều bậc phụ huynh đang tìm kiếm những giải pháp hiệu quả hơn để chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần của con em mình. Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) và dịch vụ tư vấn tâm lý trực tuyến đang trở thành những công cụ quan trọng giúp giảm bớt gánh nặng quản lý và cung cấp sự chăm sóc liên tục cho học sinh.

Nhiều phụ huynh hiện nay đang phải đối mặt với những lo lắng về sức khỏe của con em, đặc biệt là khi các em bước vào lứa tuổi đi học. Việc quản lý hồ sơ sức khỏe bằng phương pháp thủ công đang tạo ra một gánh nặng vô hình, khiến phụ huynh khó có thể có cái nhìn tổng quan và liên tục về quá trình phát triển thể chất của con em mình.

Chị Trần Lan Anh, 38 tuổi, tại TP.HCM, chia sẻ rằng cô thường xuyên phải về muộn do công việc bận rộn, khiến cô không thể nhớ rõ hồ sơ khám sức khỏe của con em mình được lưu trữ ở đâu. Cô mong muốn có một ứng dụng có thể lưu trữ toàn bộ thông tin sức khỏe của con em mình, từ lịch tiêm chủng, lịch sử dị ứng đến kết quả khám sức khỏe hàng năm ở trường.

Tương tự, anh Lê Minh Tuấn, 42 tuổi, tại TP.HCM, bày tỏ nỗi lo lắng về tình trạng của con gái mình đang học lớp 10. Anh nhận thấy con gái mình trở nên khép kín, thường xuyên đóng cửa ở trong phòng và kết quả học tập suy giảm. Anh muốn tìm một chuyên gia tâm lý để đồng hành cùng con em mình, nhưng e ngại việc đưa con đến phòng khám sẽ khiến con cảm thấy bị gắn mác bất thường.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, áp lực học tập và những biến đổi tâm sinh lý phức tạp đang đặt ra nhiều thách thức cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của học sinh. Vì vậy, y tế học đường không còn dừng lại ở việc xử lý các tai nạn nhỏ hay tổ chức khám sức khỏe định kỳ, mà đòi hỏi sự quan tâm sâu sắc từ đội ngũ nhân viên y tế, cùng với hệ thống quản lý khoa học và khả năng kết nối tức thời.

Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) và dịch vụ tư vấn tâm lý trực tuyến đang trở thành những giải pháp hiệu quả. Theo bà Nguyễn Ngọc Khánh Vân, Hiệu trưởng Trường THPT Gia Định (TPHCM), chuyển đổi số trong y tế học đường là xu thế tất yếu. Hiện tại, phòng y tế trường quản lý hàng nghìn hồ sơ giấy của học sinh. Sau mỗi đợt khám sức khỏe tổng quát, nhân viên y tế phải nhập dữ liệu vào các file Excel rời rạc, mất thời gian và dễ sai sót.

Trường THPT Gia Định đã triển khai hệ thống Hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) toàn diện. Mỗi học sinh có một mã định danh duy nhất, với mọi thông tin từ lịch sử tiêm chủng, tiền sử bệnh tật, dị ứng đến kết quả khám sức khỏe định kỳ được số hóa và lưu trữ trên nền tảng đám mây bảo mật.

Hệ thống giúp giảm tải công việc hành chính cho nhân viên y tế, cho phép họ tập trung vào chăm sóc trực tiếp. Dữ liệu được chuẩn hóa, dễ dàng phân tích, thống kê để đưa ra báo cáo tổng quan về tình hình sức khỏe học sinh toàn trường.

BS.CKI Lê Hồng Tây, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội phường Diên Hồng (TPHCM), khẳng định EHR là nền tảng vững chắc để theo dõi và chăm sóc sức khỏe liên tục từ khi sinh ra đến trưởng thành. Tuy nhiên, tiềm năng của công nghệ cần được khai thác sâu hơn.

Mô hình tư vấn tâm lý trực tuyến (Tele-counseling) mở ra cơ hội kết nối học sinh với mạng lưới chuyên gia tâm lý đã được xác minh, mang lại sự linh hoạt và tiện lợi. Học sinh có thể dễ dàng đặt lịch hẹn, lựa chọn chuyên gia và trao đổi qua điện thoại, video call, email hoặc ứng dụng trực tuyến, mọi lúc, mọi nơi, mà không cần đến cơ sở tư vấn.

Hệ sinh thái tích hợp dữ liệu EHR, được phụ huynh và nhà trường theo dõi, cho phép phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về tâm lý. Khi học sinh tự cảm thấy cần hỗ trợ, các em có thể truy cập ngay nền tảng tư vấn trực tuyến tích hợp trong ứng dụng của trường.

Đây là vòng tròn chăm sóc khép kín, toàn diện từ thể chất đến tinh thần. Công nghệ không thay thế sự quan tâm của con người, mà khuếch đại nó, đảm bảo sự hỗ trợ đến đúng người, đúng thời điểm và đúng cách.

Ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI), đang mở ra những tiềm năng to lớn cho ngành y tế toàn cầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng và tận dụng những công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua.

Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và hướng đi trong công cuộc chuyển đổi số y tế. Theo ông, để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, chúng ta đang đối mặt với ba thách thức chính.

Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự chuẩn hóa. Điều này đòi hỏi đầu tư lớn và sự chuẩn bị kỹ lưỡng để xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin vững chắc.

Thứ hai, về chính dữ liệu, chúng ta thường nói y tế là một kho dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu đó có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị hay không? Dữ liệu y tế cần được chuẩn hóa, đồng bộ và bảo mật để có thể được sử dụng hiệu quả.

Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người luôn có xu hướng làm những việc dễ, quen thuộc, và thay đổi một thói quen là một cuộc cách mạng với mỗi cá nhân. Việc thay đổi tư duy và cách làm việc để thích nghi với công nghệ mới là một thách thức không nhỏ.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang diễn ra. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng, bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng, hợp tác là điều kiện bắt buộc. Việt Nam là một nước đang phát triển, chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau đi lên trong cuộc cách mạng công nghệ này, đồng thời mang lại lợi ích thiết thực cho người dân Việt Nam.

Như vậy, việc ứng dụng công nghệ trong y tế tại Việt Nam còn nhiều thách thức, nhưng với sự quyết tâm và hợp tác chặt chẽ, chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua những thách thức này và tận dụng được những lợi ích mà công nghệ mang lại. Một hệ thống y tế hiện đại, hiệu quả và công bằng sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân Việt Nam.

Tạp chí Kinh tế Việt Nam đã có cuộc trao đổi với GS.TS.BS Lê Hữu Song về vấn đề này.