Quá trình ghi chép và lưu giữ lịch sử của một quốc gia, đặc biệt là những sự kiện liên quan đến các nhà lãnh đạo, không phải lúc nào cũng đơn giản và minh bạch. Mới đây, Viện Smithsonian tại Washington, DC đã tiến hành việc loại bỏ một phần nội dung liên quan đến các thủ tục luận tội đối với Tổng thống Donald Trump vào năm 2019 và 2021 khỏi một tấm bảng trong triển lãm về nhiệm kỳ tổng thống tại Hoa Kỳ.

Việc này đã gây ra nhiều tranh cãi và đặt ra câu hỏi về việc liệu có sự can thiệp hoặc áp lực từ chính quyền Trump nhằm loại bỏ những thông tin có thể gây chia rẽ. Tuy nhiên, đại diện của Viện Smithsonian đã lên tiếng phủ nhận việc bị áp lực, đồng thời khẳng định rằng triển lãm sẽ được cập nhật để phản ánh một cách đầy đủ và chính xác tất cả các thủ tục luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ.

Đây không phải là lần đầu tiên việc ghi nhận và trình bày lịch sử bị ảnh hưởng bởi quyền lực chính trị và áp lực từ các nhà lãnh đạo. Trên toàn thế giới, các chính quyền và đảng cầm quyền thường tìm cách kiểm soát và định hình lại lịch sử để phục vụ cho lợi ích của họ. Ví dụ, tại Trung Quốc, việc đề cập đến sự kiện đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Thiên An Môn vào năm 1989 bị nghiêm cấm.

Tại Liên Xô dưới thời Josef Stalin, những người bất đồng chính kiến không chỉ bị loại khỏi chính phủ mà còn bị xóa khỏi các bức ảnh và sách lịch sử. Tại Hoa Kỳ, các tổng thống và gia đình họ cũng thường tận dụng quyền lực để định hình lại lịch sử và sửa đổi hình ảnh của mình. Chẳng hạn, cựu Đệ nhất phu nhân Jackie Kennedy từng kiên quyết yêu cầu bỏ một số chi tiết trong cuốn sách về vụ ám sát chồng bà vào năm 1963.

Đặc biệt, dưới thời Tổng thống Donald Trump, vấn đề này đã trở nên nghiêm trọng hơn. Ông Trump đã tạo ra một bầu không khí chính trị khiến nhiều người cảm thấy buộc phải lựa chọn giữa việc trung thành với tổng thống và việc tuân thủ sự thật. Điều này đã làm dấy lên lo ngại về việc liệu lịch sử có được ghi chép một cách trung thực và chính xác, hay sẽ bị bóp méo để phục vụ lợi ích của một cá nhân hoặc nhóm người.

Như vậy, việc ghi chép và lưu giữ lịch sử không chỉ là một quá trình đơn giản mà còn liên quan đến quyền lực, chính trị và áp lực từ các nhà lãnh đạo. Việc đảm bảo tính trung thực và chính xác của lịch sử không chỉ là trách nhiệm của các nhà sử học mà còn là của toàn xã hội.

Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 6-3 để bác bỏ lệnh chặn của thẩm phán liên bang, cho phép chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục theo đuổi kế hoạch giải thể Bộ Giáo dục Mỹ. Quyết định này được đưa ra vào ngày 14 tháng 7, sau một cuộc bỏ phiếu của 9 thẩm phán Tòa án Tối cao.

Ba thẩm phán có khuynh hướng tự do trong Tòa án Tối cao đã không đồng tình với quyết định này. Vào tháng 3, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp với lập luận rằng Bộ Giáo dục đã bị “chiếm dụng” bởi những người theo chủ nghĩa tự do và không mang lại cải thiện chất lượng học tập cho quốc gia. Kể từ đó, chính quyền liên bang đã tiến hành sa thải hàng loạt nhân sự trong Bộ Giáo dục, dẫn đến các vụ kiện từ phía các nguyên đơn.

Các nguyên đơn cho rằng việc sa thải hàng loạt nhân sự khiến Bộ Giáo dục không thể thực hiện các nhiệm vụ quan trọng mà Quốc hội đã giao phó, bao gồm hỗ trợ giáo dục đặc biệt và phân bổ hỗ trợ tài chính. Vào cuối tháng 5, thẩm phán Myong Joun ở Massachusetts đã đưa ra lệnh chặn nỗ lực của Tổng thống Trump, yêu cầu Bộ Giáo dục phải tuyển dụng lại gần 1.400 nhân viên.

Tuy nhiên, chính quyền Trump đã kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm liên bang tại Boston nhưng không thành công. Bộ Tư pháp Mỹ sau đó đã kháng cáo lên Tòa án Tối cao. Thẩm phán có khuynh hướng tự do Sonia Sotomayor cho rằng các đồng nghiệp bảo thủ đã đưa ra quyết định “không thể biện minh”, khi cho phép ông Trump tiếp tục theo đuổi kế hoạch giải thể một cơ quan mà theo quy định chỉ có Quốc hội mới được phép thực hiện.

Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon mô tả động thái của Tòa án Tối cao là “thắng lợi lớn cho các sinh viên và gia đình”. “Chúng tôi sẽ tiếp tục cắt giảm nhân sự để thúc đẩy hiệu quả và trách nhiệm, đảm bảo các nguồn lực được phân bổ đến những nơi quan trọng nhất là học sinh, phụ huynh và giáo viên”, bà nói.

Ngược lại, nhóm pháp lý có khuynh hướng tự do Democracy Forward, đại diện cho các học khu và công đoàn giáo viên, cho biết quyết định của Tòa án Tối cao đã “giáng đòn nặng nề vào cam kết của Mỹ về nền giáo dục công cho toàn bộ trẻ em”. “Chúng tôi sẽ theo đuổi mọi lựa chọn pháp lý khi vụ kiện tiếp tục được xét xử, để đảm bảo rằng tất cả trẻ em ở đất nước này đều được tiếp cận nền giáo dục công mà các em xứng đáng được hưởng”, bà Skye Perryman, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của tổ chức, tuyên bố.

Bộ Giáo dục Mỹ được thành lập vào năm 1979 theo luật do Quốc hội thông qua, và có trách nhiệm giám sát khoảng 100.000 trường công lập và 34.000 trường tư thục tại Mỹ, mặc dù 85% ngân sách cho trường công lập do chính quyền bang và địa phương đóng góp.