Một nghiên cứu gần đây của Đại học Columbia (Mỹ) đã chỉ ra rằng ô nhiễm không khí có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển trí não của trẻ em, đặc biệt là trong giai đoạn thai kỳ và 5 năm đầu đời. Nghiên cứu này đã theo dõi hơn 200 bà mẹ sống ở thành phố New York và con cái của họ từ khi còn trong bụng mẹ đến lúc trẻ lên 7 tuổi. Kết quả cho thấy những đứa trẻ có mức độ hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) cao trong máu dây rốn có chỉ số IQ thấp hơn từ 4-5 điểm so với nhóm trẻ ít tiếp xúc với chất này.
Các chất ô nhiễm như PAH và bụi mịn PM2.5 không chỉ tồn tại ngoài đường, mà còn có mặt ngay trong nhà, từ bếp gas, khói thuốc lá, hương đốt, nến thơm đến khí thải xe cộ len lỏi qua cửa sổ. Não bộ trẻ nhỏ đang phát triển rất nhạy cảm, bất kỳ độc chất nào cũng có thể gây ra hậu quả lâu dài. Giảm 4-5 điểm IQ nghe qua tưởng chừng nhỏ, nhưng trong một xã hội có tính cạnh tranh cao như hiện nay, mỗi điểm IQ là sự khác biệt giữa một đứa trẻ được phân lớp chọn hay không, được đánh giá là thông minh hay ‘chậm’, từ đó kéo theo những định kiến, ảnh hưởng đến sự tự tin và định hướng tương lai.
Tuy nhiên, điều quan trọng là mức IQ này không cố định. Nếu biết cách can thiệp kịp thời – như cải thiện môi trường sống, tăng tương tác ngôn ngữ, dinh dưỡng hợp lý, khuyến khích vận động – trẻ vẫn có thể phát triển tốt về nhận thức. Cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp thiết thực để bảo vệ con trẻ, chẳng hạn như hạn chế để trẻ tiếp xúc với khu vực gần đường lớn giờ cao điểm, dùng máy lọc không khí trong nhà, không hút thuốc trong nhà, hạn chế đốt hương, nến, bếp than, trồng cây xanh lọc khí, giữ nhà thông thoáng nhưng tránh gió xe bụi, và đảm bảo dinh dưỡng đủ vi chất cho trẻ để tăng sức đề kháng thần kinh.
Để bảo vệ chỉ số IQ của con trẻ, cha mẹ cần nâng cao nhận thức về tác động của ô nhiễm không khí và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Một số chuyên gia môi trường và sức khỏe đã đưa ra khuyến cáo về việc tăng cường các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí, đặc biệt là trong khu vực đô thị. Bên cạnh đó, mỗi gia đình cũng cần có những biện pháp cụ thể để bảo vệ sức khỏe của con trẻ, như lựa chọn nguồn nước sạch, thực phẩm an toàn, và môi trường sống trong lành.
Không chỉ riêng các bậc phụ huynh, mà cả các cấp chính quyền cũng cần có những hành động thiết thực để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí. Một số giải pháp có thể được xem xét, như tăng cường giao thông công cộng, hạn chế sử dụng xe máy và ô tô cá nhân, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các nguồn phát thải khí độc, và đầu tư vào công nghệ xử lý khí thải hiện đại.
Đảm bảo một môi trường sống trong lành cho trẻ em không chỉ là trách nhiệm của các bậc phụ huynh, mà còn là nhiệm vụ của toàn xã hội. Chúng ta cần có những hành động đồng bộ và quyết liệt để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ em.
