Ngày 31/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành một đạo luật mới áp dụng các biện pháp xử phạt tài chính đối với những người dùng Internet tìm kiếm nội dung bị coi là “tài liệu cực đoan”. Theo đó, người vi phạm có thể phải đối mặt với khoản phạt lên tới 5.000 ruble, tương đương khoảng 64 USD, nếu bị phát hiện có chủ ý truy cập hoặc tìm kiếm các sách, bài viết, tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc hoặc các trang mạng nằm trong danh sách bị cấm. Hiện danh sách này bao gồm hơn 5.000 đầu mục.
Đạo luật mới cũng nhắm đến việc cấm quảng bá các dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) và quy định xử phạt đối với hành vi chuyển giao thẻ SIM cho người khác. Đây là hai phương pháp phổ biến mà người dùng Internet tại Nga sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập mạng. VPN cho phép người dùng tạo một kết nối mạng riêng tư và an toàn qua Internet, giúp che giấu địa chỉ IP, mã hóa dữ liệu và truy cập các trang web bị chặn hoặc giới hạn địa lý.
Trước đó, vào ngày 23/7, trong cuộc họp với Tổng thống Putin, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kỹ thuật số của Nga, Maksut Shadayev, đã giải thích rằng những quy định mới này sẽ không ảnh hưởng đến người dùng thông thường. Ông Shadayev cho biết các công cụ tìm kiếm sẽ chỉ cung cấp thông tin truy cập trái phép của người dùng cho Bộ Nội vụ trong khuôn khổ một vụ án hình sự đã được khởi tố. Đồng thời, các nhân viên thực thi pháp luật phải chứng minh được rằng người dùng đã biết trước việc truy cập tài liệu của mình là nằm trong danh sách các tài liệu cực đoan.
Vụ việc này khiến nhiều người lo ngại về việc siết chặt kiểm soát Internet và tăng cường các biện pháp giám sát trực tuyến tại Nga. Chính phủ Nga đang nỗ lực ngăn chặn truy cập trái phép vào các nội dung bị coi là cực đoan, nhưng điều này cũng làm dấy lên lo ngại về việc hạn chế quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ.
Chính phủ Nga đã và đang thực hiện nhiều biện pháp để kiểm soát Internet, bao gồm việc yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ Internet chặn truy cập vào các trang web bị cấm, và yêu cầu các công ty công nghệ lớn phải lưu trữ dữ liệu người dùng tại Nga. Nga cũng đã thông qua nhiều đạo luật liên quan đến kiểm soát Internet, bao gồm đạo luật “Yarovaya” năm 2016, yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ Internet và mạng xã hội phải lưu trữ dữ liệu người dùng trong 6 tháng và cung cấp cho cơ quan thực thi pháp luật khi cần thiết.
Luật sư chuyên về quyền kỹ thuật số, ông Anton Burkov, cho rằng đạo luật mới này sẽ làm tăng thêm gánh nặng cho người dùng Internet tại Nga. “Người dùng sẽ phải rất cẩn thận khi truy cập Internet, vì họ có thể bị phạt nếu truy cập vào các trang web bị cấm. Điều này sẽ làm giảm quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ”, ông Burkov nói.
Tổng thống Putin đã ký ban hành nhiều đạo luật liên quan đến kiểm soát Internet trong những năm gần đây. Chính phủ Nga cho rằng các biện pháp này là cần thiết để đảm bảo an ninh quốc gia và ngăn chặn tội phạm. Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền và các chuyên gia về quyền kỹ thuật số cho rằng các biện pháp này là quá mức và vi phạm quyền tự do của người dùng Internet.
