Lớn lên trong gia đình có anh hoặc chị em ruột đồng giới có thể mang lại nhiều cảm xúc phức tạp cho một người, từ nỗi cô đơn, tủi thân cho đến cảm giác bị bỏ rơi. Đa phần những người này thường cảm thấy như họ chưa từng thực sự là chính mình.
Tùng, 41 tuổi, một nhân viên kinh doanh tại TP.HCM, chia sẻ về quãng thời gian thơ ấu của mình. Anh có một người anh trai lớn hơn ba tuổi. Trong khi người anh này học giỏi và năng động, thì Tùng lại trầm tính và ít nổi bật hơn. Mỗi lần anh trai của Tùng đoạt giải hoặc đạt điểm cao, cả nhà lại xúm xít chúc mừng, trong khi Tùng chỉ nhận lại vài nụ cười lấy có. Sự trầm lặng và cảm giác bị bỏ rơi đã theo anh vào đời sống hôn nhân, khiến Tùng vẫn cảm thấy khó gần gũi với chính vợ con mình.
Tương tự, Hương, 39 tuổi, một nhân viên kế toán tại Đồng Nai, cũng trải qua tuổi thơ với những cảm xúc tương tự. Cô thường bị mẹ so sánh với hai người chị gái giỏi giang và xinh đẹp. Hương đã thu mình vào vỏ bọc của sự ganh tị âm thầm và cảm thấy mình không có gì nổi bật. Một lần trong bữa cơm gia đình, khi cô mới nói được vài lời về chuyện ở trường, thì mẹ và hai chị đã rẽ sang chuyện khác như thể không nghe thấy. Hương từng mong các chị làm gì đó sai sai, tệ tệ để cô đỡ thấy mình kém cỏi.
Hai câu chuyện này không phải là cá biệt. Nhiều cha mẹ có con một bề vẫn xem đó là điều thuận lợi, đỡ cực hơn trong việc nuôi dạy con. Tuy nhiên, phía sau sự thuận tiện này lại tiềm ẩn những thách thức trong sự phát triển tâm lý, vai trò giới và bản sắc cá nhân của mỗi đứa trẻ.
Cha mẹ cần thay đổi cách nhìn về từng đứa trẻ, không nên áp đặt suy nghĩ con trai phải mạnh mẽ hay con gái phải dịu dàng. Khi được công nhận đúng với bản thân, trẻ sẽ tự tin hơn, sống thật hơn, không phải gồng mình theo khuôn mẫu để làm vừa lòng người khác.
Sự công bằng không nằm ở đối xử giống nhau, mà ở việc thấu hiểu và đáp ứng đúng nhu cầu riêng của mỗi đứa trẻ. Cha mẹ cần cởi bỏ hình mẫu vàng trong vô thức và tránh việc so sánh giữa các con. Đừng để một đứa trẻ trở thành tiêu chuẩn mà những đứa còn lại phải gồng mình bắt chước.
Cha mẹ cũng cần chú ý nhiều hơn đến đứa con trầm lặng, ghi nhận cả những nỗ lực nhỏ, thay vì vô tình tạo cảm giác hơn – kém giữa các con. Tôn trọng sự khác biệt và tạo không gian để mỗi đứa trẻ lớn lên theo cách riêng là điều quan trọng.
Cha mẹ không nên ép các con mặc giống nhau, chơi cùng môn thể thao hay làm mọi việc theo một khuôn mẫu chỉ vì thuận tiện. Cần tránh đóng khung vai trò của trẻ trong gia đình, mà nên luân phiên phân công công việc trong nhà để các con được trải nghiệm nhiều vai trò khác nhau.
Cha mẹ nên chủ động tạo ra môi trường sống cân bằng để trẻ được tiếp xúc sớm và lành mạnh với người khác giới tính. Khuyến khích con chơi với bạn bè đa dạng, tham gia hoạt động cộng đồng cũng giúp trẻ mở rộng hiểu biết, học cách lắng nghe, hợp tác và tôn trọng sự khác biệt.
Với những ai từng lớn lên trong gia đình một bề, những tổn thương thuở nhỏ có thể âm thầm tích tụ và kéo dài đến tận khi trưởng thành. Để bước ra khỏi những dư chấn đau thương ấy, ta cần dám thừa nhận tổn thương, lắng nghe cảm xúc và tìm cách chữa lành.
