Ngành bao bì hiện đang đối mặt với một thách thức lớn là chuyển đổi xanh do áp lực từ cả luật pháp trong nước và nhu cầu tiêu dùng bền vững cũng như các tiêu chuẩn quốc tế. Đây là bước ngoặt quan trọng đòi hỏi các doanh nghiệp phải thực hiện một sự thay đổi mạnh mẽ nhằm đáp ứng nhu cầu tái chế và giảm thiểu rác thải. Trước bối cảnh này, Liên minh Tái chế Bao bì Pro Việt Nam đã được thành lập với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái tái chế đồng bộ và thúc đẩy trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) theo hướng thực chất.
Sau 6 năm hoạt động, Pro Việt Nam đã đạt được những kết quả ấn tượng, đặc biệt là việc thu gom và tái chế hơn 64.000 tấn bao bì vào năm 2024. Thành tựu này không chỉ thể hiện sự nỗ lực của các doanh nghiệp thành viên mà còn cho thấy tiềm năng phát triển của ngành tái chế tại Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, ngành tái chế vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức cần được giải quyết.
Một trong những thách thức cốt lõi là việc phân loại rác tại nguồn chưa được thực hiện hiệu quả. Thiếu chế tài mạnh để khuyến khích phân loại rác tại nguồn là một hạn chế lớn, làm giảm hiệu quả của toàn bộ quá trình tái chế. Ngoài ra, sản phẩm tái chế của Việt Nam còn gặp khó khăn khi xuất khẩu sang một số thị trường như EU do quy trình chứng nhận phức tạp và yêu cầu kỹ thuật khắt khe. Điều này không chỉ làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp tái chế Việt Nam mà còn hạn chế sự phát triển của ngành tái chế.
Nhằm giải quyết những thách thức này, Pro Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu và chiến lược cụ thể. Trước hết, Pro Việt Nam sẽ tập trung mở rộng mạng lưới hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để nâng cao hiệu quả thu gom, tái chế. Ứng dụng công nghệ trong phân loại rác và quản lý dữ liệu tái chế cũng sẽ là một trọng tâm, giúp tăng cường hiệu quả và minh bạch trong hoạt động tái chế. Đồng thời, các doanh nghiệp thành viên sẽ được khuyến khích thiết kế bao bì thân thiện với môi trường, dễ thu gom và tái chế, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Mục tiêu dài hạn của Pro Việt Nam là đến năm 2030, toàn bộ bao bì do các thành viên đưa ra thị trường sẽ được thu gom và tái chế. Điều này không chỉ góp phần giảm thiểu rác thải và ô nhiễm môi trường mà còn thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn – một mô hình phát triển bền vững và thân thiện với môi trường.
Một số doanh nghiệp tái chế tiên tiến như Công ty CP Nhựa tái chế Duy Tân đã bắt đầu áp dụng công nghệ mới để tái chế chai nhựa thành sản phẩm mới. Bằng cách xây dựng hệ thống thu gom và tái chế rác thải nhựa, công ty đã giúp giảm thiểu đáng kể lượng rác thải nhựa ra môi trường. Tuy nhiên, để kinh tế tuần hoàn thực sự phát triển, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách của chính phủ, nỗ lực của nhà sản xuất, sự tham gia của các hiệp hội, khối thu gom phi chính thức, cùng với truyền thông và giáo dục cộng đồng.
Tóm lại, việc chuyển đổi xanh trong ngành bao bì là một hành trình đòi hỏi sự cam kết và hợp tác của tất cả các bên liên quan. Với sự nỗ lực và phối hợp chặt chẽ, mục tiêu tái chế toàn bộ bao bì và phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam không chỉ là một ước mơ mà còn là một thực tế có thể đạt được trong tương lai gần.
