Trong không khí trang nghiêm và xúc động của cuộc gặp mặt người có công và nhân chứng lịch sử tiêu biểu nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, ông Lê Xuân Chinh, một cựu binh sinh năm 1954, trú tại xã Thanh Yên, tỉnh Điện Biên, đã để lại ấn tượng sâu sắc với nụ cười hiền hậu và ánh mắt sáng.
Khuôn mặt của ông từng xuất hiện trong bức ảnh nổi tiếng “Nụ cười chiến thắng bên Thành cổ Quảng Trị” đã trở thành biểu tượng của niềm tin và hy vọng trong những ngày tháng chiến tranh khốc liệt. Nhớ lại mùa hè đỏ lửa năm 1972, ông Chinh kể rằng vào thời điểm đó, ông là một chàng trai 17 tuổi, tự nguyện viết đơn nhập ngũ để góp phần bảo vệ Tổ quốc.
Với nhiệm vụ là dẫn lực lượng chủ lực, chuyển công văn và mệnh lệnh từ chỉ huy xuống các đơn vị chiến đấu đang cầm cự giữa vòng vây đạn pháo tại Thành cổ Quảng Trị, ông và đồng đội đã trải qua những ngày đêm mưa bom bão đạn. Ông Chinh nghẹn ngào nhớ lại: “Đồng đội hy sinh rất nhiều, nhưng những người còn sống không ai được phép gục ngã. Anh em đã ngã xuống thì chúng tôi càng phải giữ chắc tay súng mà tiến lên.”
Bức ảnh “Nụ cười chiến thắng bên Thành cổ Quảng Trị” được chụp vào sáng 15/8/1972, tại một chốt đóng quân ở phía Đông, gần sát bờ sông Thạch Hãn. Ông Chinh là người trẻ nhất trong nhóm chiến sĩ, tay cầm khẩu súng B40, và được phóng viên Đoàn Công Tính Đoàn Công Tính chụp ảnh.
Ông Chinh chia sẻ: “Lúc đó thấy nhà báo thì ai cũng muốn được chụp ảnh. Biết đâu được khi bức ảnh này lên báo, biết đâu được bố mẹ nhận ra mình và biết rằng con mình vẫn còn sống. Chúng tôi nghĩ như thế nên khi nhà báo nói ‘các đồng chí cười lên’ thì tất cả đều cười.”
Nụ cười giữa bom đạn chiến tranh ấy cũng bởi ông và đồng đội khi ấy luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Quân đội, tin rằng cuối cùng họ sẽ giành thắng lợi. Trận Thành cổ kéo dài 81 ngày đêm, ông Chinh bám trụ đến 70 ngày. Chiều 5/9/1972, trên đường mang công văn, ông dính pháo bầy và được đồng đội đưa về Bệnh viện dã chiến 112.
Ông Chinh nói: “Cũng trong năm 1972, khi đơn vị rút ra Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa, tôi nhìn thấy tấm ảnh trên Báo Quân đội Nhân dân do thủ trưởng đơn vị cho xem.”
Dù đã trải qua những năm tháng chiến tranh ác liệt hay hành trình mưu sinh đầy gian khó nơi vùng đất mới, người cựu binh với “nụ cười chiến thắng” ấy vẫn giữ vẹn nguyên khí chất người lính năm xưa – kiên cường, chân thành và lặng lẽ cống hiến.
Với ông, sống sót trở về đã là một may mắn lớn lao, còn được đồng đội nhớ đến, được Tổ quốc tri ân là niềm vinh dự thiêng liêng, không gì có thể sánh được.
