Ở Việt Nam, vấn đề nhiễm giun sán từ thực phẩm đang trở thành một mối quan ngại đáng kể. Thói quen tiêu thụ thực phẩm sống hoặc chưa nấu chín kỹ như gỏi cá, thịt sống, nội tạng động vật đã khiến cho tỷ lệ nhiễm giun sán ở nước ta nằm trong nhóm cao trên thế giới. Theo số liệu từ Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, có khoảng 33 triệu người Việt Nam thuộc nhóm có nguy cơ cao nhiễm giun sán, với tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 20% đến 50% tùy theo khu vực.
Thói quen ăn sống, ăn tái đã tồn tại từ lâu trong văn hóa ẩm thực của nhiều người Việt Nam. Tuy nhiên, việc này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro đối với sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ nhiễm giun sán và ký sinh trùng. Một số loại thực phẩm được coi là có nguy cơ cao bao gồm gan và mật động vật, lòng, phá lấu, tiết canh và máu sống, cá nước ngọt sống, thịt heo, bò tái, cua, tôm sống hoặc chưa nấu kỹ, thịt heo rừng hoặc thú hoang dã. Những thực phẩm này có thể chứa các loại ký sinh trùng nguy hiểm mà mắt thường khó phát hiện.
Các biểu hiện ban đầu khi nhiễm ký sinh trùng có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, sốt nhẹ, ngứa, mệt mỏi và chán ăn kéo dài. Trong những trường hợp nghiêm trọng, giun sán có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như tắc ruột hoặc viêm não. Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng.
Khi nghi ngờ bản thân đã ăn phải thực phẩm nhiễm sán, điều quan trọng là giữ bình tĩnh và theo dõi kỹ các biểu hiện của cơ thể trong vòng 24-72 giờ. Đồng thời, nên đến cơ sở y tế để thực hiện các xét nghiệm phân và máu nhằm tìm kiếm sự có mặt của ký sinh trùng. Tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc khi chưa xác định rõ loại ký sinh trùng, vì mỗi loại giun sán cần có phác đồ điều trị khác nhau.
Để phòng ngừa các bệnh từ thực phẩm, bao gồm cả nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến cáo người dân tuân thủ 5 nguyên tắc quan trọng. Thứ nhất, giữ vệ sinh sạch sẽ mọi bề mặt và dụng cụ tiếp xúc với thực phẩm. Thứ hai, tách riêng thực phẩm sống và chín để tránh lây nhiễm chéo. Thứ ba, nấu chín kỹ thức ăn để tiêu diệt các tác nhân gây hại. Thứ tư, giữ thực phẩm ở nhiệt độ an toàn, không để thức ăn sống hoặc chín ở nhiệt độ phòng quá lâu. Cuối cùng, sử dụng nguyên liệu và nước an toàn, sạch sẽ.
Việt Nam đang nỗ lực nâng cao ý thức của người dân về an toàn vệ sinh thực phẩm. Việc tuân thủ các nguyên tắc trên không chỉ giúp bảo vệ bản thân và gia đình trước các mối nguy hiểm tiềm ẩn từ giun sán và ký sinh trùng mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh và an toàn. Nâng cao ý thức và kiến thức về các rủi ro sức khỏe từ thực phẩm là bước quan trọng đầu tiên để giảm thiểu các trường hợp nhiễm bệnh.
